HAYDAR KARAALP - Iraklilar kavurucu yaz aylarinda saatler süren elektrik kesintilerine karsi gürültüsüne ve çikardigi siyah dumana ragmen evlerinde küçük jeneratörler kullanmak zorunda kaliyor.
Petrol zengini Irak'ta yaklasik 30 yildir, önce ambargo ardindan kötü yönetim, istikrarsizlik ve yolsuzluk gibi nedenlerle çözüm bulunamayan elektrik kesintileri sicakliklarin 50 dereceye ulasmasiyla zirve yapti. Merkezi yönetime bagli bölgelerde günde ortalama 5 ila 8 saat elektrik verilebiliyor. Bazi bölgelerde ise bu sürenin 1-2 saate düstügü ifade ediliyor.
Ulusal elektrik hizmeti alamayan evlerin bir bölümü mahalle jeneratörlerinden ücret karsiliginda ve günün sadece belirli saatlerinde elektrik alabiliyor. Ne var ki orta ve az gelirli aileler bu jeneratörlerden aldiklari sinirli miktarda elektrikle bir klima dahi çalistiramiyor.
Her sokak basinda bulunan, çikardigi büyük gürültü ve çevreye verdigi zararla hayati çekilmez hale getiren bu jeneratörlere bir aile aylik ortalama 100 ABD dolari ücret ödüyor. Her hane, buzdolabi ve televizyon gibi temel cihazlari çalistirmak için en az 5 amperlik elektrik almak zorunda. Bu da, özellikle ikiden fazla çocuk sahibi ailelerin ekonomik durumunu agirlastiriyor.
Çogu evde klima yerine Iran menseli "müberride" denilen az elektrikle çalisan sogutma makinesi veya serinletme etkisi daha sinirli olan, tavana asilan ya da dikey sekilde kurulan vantilatörler kullaniliyor.
- Gürültüsü ve siyah dumaniyla verdigi zarar kendisinden büyük "mini jeneratörler"
Ulusal elektrik hizmetinden mahrum dar gelirli halk için bir baska çözüm ise mini jeneratörler. Çin menseli bu makineler saglik için pek elverisli olmasa da mahalle jeneratörlerine göre daha az yakitla çalistigi için tercih ediliyor.
Irakli aileler evin bir kösesine yerlestirdikleri mini jeneratörlerin gürültüsüyle yasamak ve çikardigi siyah dumani içlerine çekmek zorunda kaliyor.
Baskent Bagdat'ta sicaktan bunalan aileler, satin aldiklari küçük jeneratörleri evin avlusunda çalistirarak serinlemeye çalisiyor. Baskentte küçük jeneratörü olmayan ev neredeyse yok.
- Uzun süre çalistirilan mini jeneratörler sik sik arizalaniyor
Evlerde kullanilan mini jeneratörlerin bir diger kötü yani sik sik arizalanmasi ve bakim gerektirmesi.
AA muhabirine konusan jeneratör tamircisi Kerim Cebbar, bu jeneratörlerin en az 2 saat arayla çalistirilmasi gerektigini söyledi.
Cebbar, "Ancak elektrik kesintileri uzun saatler yasaninca insanlar evlerde bu makineleri kesintisiz 6 saat süreyle çalistirmak zorunda kaliyor. Tamire getirilen bazi jeneratörlerin patladigini ve iki parçaya ayrildigini görüyorum. Ulusal elektrikler olmadigi için bu küçük jeneratörlere fazlaca yükleniliyor." dedi.
- Yakit ve bakim masraflari dar gelirli aileleri zorluyor
Bagdatli 5 çocuk sahibi Ebu Ahmed de kavurucu sicaklarla birlikte elektriklerin neredeyse gün boyu kesilmesinden sikayetçi.
Ebu Ahmed, "Elektrigin yüzünü günde ortalama 1-2 saat görebiliyoruz. Mahalle jeneratörlerinden çektigimiz elektrikle de klima çalistiramiyoruz. Bu jeneratörlerle hiçbir sogutma cihazi çalismaz. Mahalle jeneratöründen çektigimiz 5 amperlik elektrik yaklasik 50 dolar yapiyor. Maasi olmayanlar bu elektrikten de mahrum kaliyor. Mecburen evimize küçük jeneratörler aliyoruz ancak onun da yakit ve bakim masraflari bizi zora sokuyor." diye konustu.
Belediye çalisani Tahir Muhsin elektrik sikintisinin Iraklilar için on yillardir çözülemeyen büyük bir dert oldugunu söyledi.
Muhsin, "Ulusal elektrikler günde birkaç saat geliyor. Mahalle jeneratöründen de ücret karsiliginda birkaç saat hizmet alabiliyoruz ve çektigimiz sinirli sayida amperle evde sogutma cihazi çalistirmak için lambalari bile kapatiyoruz." dedi.
Bir baska Bagdatli Celal Halidi de son haftalarda artan sicakliklarla hem ulusal elektriklerin kesilmesi hem de mahalle jeneratörünün arizalanmasi nedeniyle büyük sorun yasadiklarini dile getirdi.
Halidi, kavurucu sicaklarda uzun saatler boyunca elektriksiz kalan evlerde özellikle çocuklu ailelerin perisan oldugunu ifade etti.
Yaz Ortasinda Saatlerce Elektriklerin Kesildigi Irak'ta Halkin Imdadina 'Mini Jeneratörler' Yetisiyor
Çin menseli mini jeneratörler gürültüsü ve çikardigi siyah dumanla saglik için pek elverisli olmasa da daha az yakitla çalistigi için tercih ediliyor.
