Yemen'deki Husilerin Taiz'e 6 Yildir Uyguladigi Abluka Halkin Belini Büktü

MAHMUD EL-BIZM / MUHAMMED ES-SAMI - Yemen'deki Iran destekli Husilerin, ülkenin güneybatisinda hükümet güçlerinin kontrolündeki Taiz kentini 2015 basindan bu yana abluka altinda tutmasi, sehirde yasayan halki çaresizlik içinde birakiyor.

Husiler 6 yil önce bölgede hükümet güçleri ile yasanan siddetli çatismalarla es zamanli olarak Taiz'e abluka uygulamaya basladi.

Ablukanin yillardir devam etmesi ve özellikle birçok yardim girisinin engellenmesi nedeniyle kentte insani durum ve saglik kosullari tamamen kötülesti.

Bu süreçte hükümet güçleri 18 Agustos 2016'da Taiz'in güneybati tarafindan kusatmayi kismen kirmayi basardi ve geçici baskent Aden dahil olmak üzere Taiz'i güney vilayetlere baglayan yolun kontrolünü ele geçirdi.

Kusatma kismen kirilmis olsa da Husiler özellikle dogu tarafinda yer alan ve sehri Havban bölgesine baglayan geçis noktasini ve kuzeydeki vilayetlere ulasimi saglayan en önemli geçis noktalarini kontrol etmeye devam ediyor.

- Abluka yüzünden dakikalik mesafeler saatlerle asiliyor

Husilerin ablukasi Taizlilerin belini bükmüs durumda. Ablukadan önce Taiz’e ve ülkenin kuzey vilayetlerine gelmek isteyen Yemenliler, önce Havban'a gidiyor, oradan da Taiz’in merkezine 10 ila 15 dakikada ulasiyordu.

Abluka basladiktan sonra ise halk Taiz’e gitmek için alternatif bir yolu kullanarak kirsal alanlardan ve engebeli yollardan geçmek zorunda kaliyor

Bu yolu kullanarak Havban’dan Taiz’e ulasmak yaklasik 8 saati buluyor. Bu süre, hava sartlari ve yolun kötülesmesi gibi bazi etkenlerden dolayi daha da uzayabiliyor.

Ulasimin bu kadar kötüye gitmesi ve eskiden dakikalari bulan yolcugunun saatler sürmesi sebebiyle yolcular yaklasik 30 kat daha fazla ulasim ücreti ödüyor.

Taiz’den Aden gibi güney vilayetlere giden yolcular ise yine engebeli geçis noktalarini kullanmak zorunda kaliyor. Bu yolculuk da ablukadan önce 2 saat iken simdi yaklasik 5-6 saat kadar sürüyor.

- Hastalar tedavi olmakta zorluk çekiyor

Sehirde ablukanin uzun süredir devam etmesi ürün fiyatlarini da olumsuz etkiledi. Nakliye ücretlerinin yükselmesiyle ürünlerin fiyatlari da hizli bir sekilde artti.

Ablukadan önce Hudeyde ve Aden limanlarindan gelen tankerler ve nakliye tirlari dogu sinir kapisini kullaniyordu. Su anda tüm bu araçlar önceki yola göre ulasimin saatlerce daha fazla sürdügü güneybati sinir kapisini kullanmak zorunda kaliyor.

Nakliye araçlarinin yolu uzatmasi sebebiyle de ücretlerde büyük bir artis yasandi. Bu artis sebebiyle Yemen halki uzun süredir protestolar düzenliyor.

Tüm bunlarin yani sira böbrek yetmezligi ve kanser gibi müzmin hastaliklardan muzdarip Yemenliler için hayat daha zorlu geçiyor.

Taiz’in kirsal kesiminde yasayan Yemenliler ilaç almak için saatler süren yolculuklarla sehir merkezine gelmek zorunda kaliyor. Ablukadan dolayi büyük bir sikinti yasayan hastalar, fiziksel ve psikolojik sikintilarin yani sira mali problemlerle de bas etmeye çalisiyor.

- Stockholm Anlasmasi

Yemen hükümeti, Husiler ile Aralik 2018'de Isveç'in baskenti Stokholm'da Taiz kentindeki kusatmanin kaldirilmasi da dahil olmak üzere hayati ve insani maddeleri içeren anlasma ?imzaladi.

Anlasma çerçevesinde iki taraf, Birlesmis Milletlerin (BM) himayesinde iki komite kurmayi kabul etti. Bu komitelerin görevi, Taiz'deki insani durumu çözmek için bir mekanizmayi tartismak ve durumu tekrar abluka öncesindeki haline getirmekti.

Ancak bu komite Taiz'deki insani durumu çözmek için bir toplanti dahi yapmadi ve hiçbir ilerleme saglamadi

- Sürekli tekrarlanan gösteriler

Taizliler 2015'ten beri Husilerin uyguladigi ablukaya tepkileri ortaya koymak için onlarca gösteri düzenledi.

Göstericiler, Husileri kenti ablukayla bogmak ve binlerce sivili öldürmek ve yaralamakla suçlarken, Husiler konuyla ilgili suskunlugunu sürdürüyor.

Geçen günlerde sosyal medyada genis çapli kampanya baslatarak Taiz'de abluka sonucu yasanan sorunlari dile getiren aktivistler, ablukayi kirmak için Husilere sürekli uluslararasi baski yapilmasini talep ettiler.

Yemen'in en kalabalik vilayeti olan Taiz'in merkezi de dahil olmak üzere yüzde 60'ini hükümet kontrol ederken, yüzde 40'i Husilerin elinde bulunuyor, ancak Husiler, Havban bölgesindeki gida ve tüketici fabrikalarindan çok sayida vergi topladigi için vilayetin gelirlerinin yaklasik yüzde 70'ini aliyor.

Dünyanin en fakir ülkeleri arasinda yer alan Yemen'de 7 yildir süren iç savas nedeniyle büyüyen insani kriz korkunç boyutlara ulasti.

BM'ye göre 30 milyon nüfuslu ülkenin 22 milyondan fazlasi yardima ve korumaya ihtiyaç duyuyor.

Ülkede temiz suya erisimin olmamasi, yetersiz beslenme, ilaç ve tibbi malzemedeki eksiklik gibi nedenler de kolera basta olmak üzere salgin hastaliklara davetiye çikariyor.