Yeni anayasada ‘Şükür’ maddesi

Uzlaşma Komisyonu 'nda, vekillerin ücretli ikinci bir işte çalışamayacağını içeren “Milletvekilliği ile bağdaşmayan işler” başlıklı madde üzerinde dört parti tam mutabak sağladı. Ak Parti, Uzlaşma Komisyonu 'da daha önce ele alınan bu konuda, “Öneri prensipte doğru olmakla birlikte, bir anayasa sorunu değil yasa sorunudur” şerhini düşerek, milletvekillerinin ücretli bir iş yapabilmelerine anayasal engel konulmasına karşı çıkmıştı. Ak Parti 'nin bu tavrı, “Şükür direnişi” olarak kayda geçmişti. Ak Parti, önceki günkü toplantıda bu çekincesinden vazgeçerken, CHP ve BDP de, “milletvekillerinin seçildikleri anda ve görev yaptıkları süre içinde mal bildiriminde bulunmaları ve bu bildirimlerin kamuoyuna açıklanması” yönünde madde metnine bir fıkra eklenmesi taleplerinden geri adım attı.

Arabuluculuk da yasak
Dört partinin uzlaşmasıyla benimsenen madde uyarınca milletvekilleri mevcut anayasada da olduğu gibi “devlet ve diğer kamu tüzelkişilerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda; devletin veya diğer kamu tüzel kişilerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıklarda; özel gelir kaynakları ve özel imkânları kanunla sağlanmış kamu yararına çalışan derneklerin ve devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında” görev alamayacak, vekili olamayacaklar. Mevcut anayasada yer alan “herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemezler, temsilcilik ve hakemlik yapamazlar” hükmünü de yeni anayasa taslağına taşıyan komisyon, bu hükme temsilcilik ve hakemliğin yanısıra “arabulucuğu” da ekledi. Buna göre yeni anayasa uyarınca vekillerin herhangi bir taahhüt işinde arabulucuk yapması da yasak olacak. TBMM üyeliği ile bağdaşmayan diğer görev ve işler de mevcutta olduğu gibi kanunla düzenlenecek.

Komisyon kurulacak
TBMM 'de tüm parti gruplarının, “en kıdemli” ya da “en yaşlı” 2 'şer üye ile eşit şekilde temsil edileceği, “siyasi etik ilkelerini belirlemek ve etik kurallarının ihlaline ilişkin başvuruları incelemek” üzere Siyasi Etik Komsiyonu kurulması hükme bağlandı. Komisyonun görev ve yetkileri çıkarılacak bir kanun ve Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek. Komisyon, kararlarını, “mutabakat” esasıyla alacak ve aleniyet esasına göre çalışacak.

İlkokul şartı kalktı
Uzlaşma Komisyonu toplantısında görüşülen, “TBMM 'nin Kuruluşu ve Milletin Temsili” başlıklı maddede 450 milletvekilinin seçim çevrelerinden nisbi temsil sistemine göre, 100 milletvekili ise ülke seçim çevresi esas alınarak nisbi temsil sistemine göre seçilmesi benimsendi. Ancak Ak Parti, bu fıkraya katılmadı. Ak Parti yedek milletvekilliği önerisinde bulundu. Komisyonda, partilerin milletvekili seçilme yaşı önerileri farklı oldu.

Ak Parti ve BDP 18, CHP 21, MHP ise 25 yaşını dolduran her vatandaşın milletvekili seçilebileceği önerilerini getirdi. Kimlerin aday olamayacağı ve milletvekili seçilemeyeceği de belirlendi. Milletvekili olma şartları arasından “ilkokul mezunu olma” şartı çıkarıldı. Buna göre, Türkçe okuma-yazma bilmek yeterli olacak.

Asker ve MİT 'çiler dönecek
“Milletvekili seçilme yeterliliğini” düzenleyen maddede hâkim-savcı, asker, mülki idare amirleri, MİT çalışanları, rektörlerin adaylık için istifa etmeleri halinde, göreve dönemeyecekleri hükmünden vazgeçildi. Buna göre aday olan bu meslek grubundaki kişiler seçilememeleri halinde görevlerine geri dönebilecek.

Ak Parti önce karşı çıkmıştı
Hakan Şükür 'ün özel bir televizyon kanalında futbol yurumculuğu yapması tartışmalara neden olmuştu. Ak Parti, vekillerin ikinci bir ücretli iş yapmalarına anayasal engel konulmasına karşı çıkmıştı. Ancak Ak Parti bu tavrından vazgeçti.