Yeni Moda Halka Arz ICO'lara Dikkat

MUSAB TURAN - Bireysel ve kurumsal yatırımcılar için altın, döviz ve gayrimenkul gibi yatırım türlerinin yanına yeni model İlk Dijital Para Arzı (Initial Coin Offering-ICO) eklendi.

Yatırımcıların gelecek vadeden start up şirketlerin ICO'larına katılarak şirketin dijital hissesi denilebilecek jetonlardan satın alması, şirketlere bu yolla yatırım yapabilmesi mümkün olacak.

Uzmanlar, ICO'ların, otorite denetimi yoksunluğu nedeniyle dolandırıcılığa daha açık organizasyonlar olduğunu belirtiyor.

İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ICO ile halka arz (Initial Public Offering-IPO) arasında benzerlikler bulunduğunu, ICO'ların da halka arzlar gibi "bir değerin yatırımcılara sunulması" anlamına geldiğini ifade etti.

Manukyan, "Her ikisi de bir varlığın yatırımcılara satılması olmasına rağmen ICO, biraz daha yüksek teknolojinin kullanılarak genelde Ethereum platformu ve akıllı kontratlar aracılığı ile blockchain üzerine kurulu bir iş fikrinin tasarruf sahiplerine satılması olarak tanımlanabilir. ICO’lar, bir aracı kurumun liderliğinde gerçekleşmez ve IPO’ların aksine şu anda bir regülasyona sahip değiller." şeklinde konuştu.

Manukyan, ICO’ların, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun (SEC) Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) gibi kamu otoritelerinin kontrolünde ve aracı kurumların uzmanlığı altında değerlemelere maruz olmadığından dolandırıcılığa daha açık vaziyette olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"ICO'lar otorite denetiminin olmamasından dolayı dolandırıcılığa daha açık ama yeni, parlak ancak finans piyasalarından kaynak bulamayacak kadar küçük yapıların büyümesi için uygun bir adımdır. Şayet risk eşiği yüksek ve ne aldığını anlayan bir yatırımcı söz konusu ise yatırım yapılabilir. Elbette ICO’lar IPO'lara oranla çok daha yüksek risk ve getiri potansiyeline sahiptir.Henüz IPO’lar gibi bir oturmuş regülasyon söz konusu değildir. Şüpheli olan ICO prosedürü değil, arz edilen fikirlerin geçerliliği veya gerçekliği olabilir.

Büyük ekonomilerden örnek vermek gerekirse, Çin yasaklarken ABD’de SEC, ICO’ların bir halka arz yöntemi olduğunu ve kendi yetkisi altında olduğunu açıklamıştır. Yeni teknolojilerin verdiği imkanların kullanılarak fonlama sağlanmasının bir yolu... Bilinçli olarak zarar ettirilecek bir yatırımcının hakkını savunacak yapıların oluşması durumunda çok daha güvenilir ve kalıcı bir uygulama olacaktır."

Manukyan, "Türkiye'de dijital paralar ve ICO mevzuatı oluşur mu?" sorusu üzerine, "Finans merkezi olma hedefinde bir ülke olarak bu konuda liberal bir mevzuat hazırlanması söz konusu olacaktır. Daha önemlisi sadece kripto paralar değil, blok zinciri üzerine start up'ların büyüyeceği bir ortamın sağlanmasıyla hem Türk genç girişimciler, hem de yurt dışında daha katı ve engelleyici bir regülasyon ortamında çalışmakta zorlanan girişimciler ülkemizde şirket kurmayı tercih edecektir." şeklinde konuştu.

- 10 bin avroya yüzde 13,2 getiri

ICO danışmanlık şirketi Wedoico.io'nun kurucusu Ali Sina User ise ICO'ların halka arza benzer bir tür kitlesel fonlama niteliğinde olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"ICO'lar, çağrıda bulunan şirketlere katkı yapanlara jeton dağıtılması yoluyla kitle fonlaması kampanyası yapılarak sermaye toplanmasının bir yoludur. Bir ICO kampanyasında kripto para türleri ile ödeme yapılabilir. İhraç edilen kripto paranın belli bir yüzdesi, diğer kripto paralar (genellikle de Bitcoin veya Ether) karşılığında ya da itibari/kağıt para ile, hükümetlerin düzenlemeleri veya kanunlarıyla desteklenen avro, dolar gibi paralar karşılığında projenin erken destekçilerine satılır."

User, dijital bir varlık olan jetonların zihinde bir platform faydası canlandırılarak belirgin bir amaç için ihraç edildiğini, ICO süreci tamamlandıktan sonra jetonların bir platformda kullanılabildiğini ve kripto borsalarda alınıp satılabildiğini anlattı.

ICO'ların Türkiye'de yaygınlaşmaya başladığını iddia eden User, şunları kaydetti:

"ICO/İMT’lerin bütün dünyaya yayılacağına olan inancımız büyüktür. Bu endüstride görülen üstel büyüme, şüphe eden herkesi er ya da geç ikna edecektir. İlk olarak, ICO/İMT’yi gerçekleştirenler esas olarak altyapı blok zincir şirketleriydi. Bunların çoğu da büyük başarı kazanmıştı. Ancak bu fon toplama süreci son zamanlarda demokratikleşti. Böylece bugün kendi ürünleri/sistemleri içerisine blok zincir teknolojisini yerleştirebilen her şirket bir ICO/İMT gerçekleştirebilir. Birçok ICO/İMT şirketi önemli oranda jeton değer artışı yaşadı.

Lüksemburg merkezli risk sermayesi şirketlerinden Mangro ve Capital Partners’ın hazırladığı bir rapor, bir insanın 2017 başında bilinen her ICO'ya 10 bin avro yatırması halinde kaybettirmiş olan önemli sayıdaki ICO'lar da dahil olmak üzere yıl sonunda toplam yüzde 13,2’lik bir getiri sağlamış olacağını gösteriyor."