'Yeşil Beyinler' Havadan Elektrik Üretti

SELMA KASAP - İki lise öğrencisinin atmosferde doğal olarak bulunan hava katmanları arasındaki voltaj farkını kullanarak elektrik üretmeyi başardıkları projeye, ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsünce düzenlenen "Uluslararası Genç Yeşil Beyinler Yarışması"nda birincilik ödülü verildi.

TED Ankara Koleji Bilim İnsanı Yetiştirme Programı öğrencilerinden Doğu Deniz Uğur ve Eda Ayan, öğretmenleri Demet İzgü'nün koordinatörlüğünde havadan elektrik üreten sistem geliştirdi.

Öğrencilerden Uğur, projeyle ilgili AA muhabirine yaptığı açıklamada, kozmik ışınların atmosferin yüksek katmanlarında pozitif iyonun, şimşeklerin atmosferin alt katmanlarında negatif yüklerin oluşmasına yol açtığını söyledi.

Bu konuya ilişkin literatür taraması yaptıklarını anlatan Uğur, bu sırada ABD'li mühendis Nikola Tesla'nın 116 yıl önce patentini aldığı bir modelle karşılaştıklarını belirtti. Uğur, atmosferden elektrik üretimi üzerine bir konsept geliştiren Tesla'nın patentinde ise buna ilişkin bilimsel ölçümlerin bulunmadığını ifade etti.

Bunun üzerine havadan elektrik üretimine ilişkin deney çalışmalarına başladıklarını dile getiren Uğur, atmosferdeki pozitif ve yerdeki negatif yüklerden dolayı atmosferde metre başına 100 voltluk potansiyel farkı bulunduğunu ortaya koyduklarını söyledi.

Çalışmalarında bu potansiyel farkını elektriğe çeviren bir cihaz tasarlamak üzere yola çıktıklarını kaydeden Uğur, bunun için öncelikle 10,5 metrelik yükseklik ile yer arasında meydana gelen voltaj farkından hareket eden elektronları, bir süperkapasitörde biriktirdiklerini anlattı.

Uğur, çalışmalarına ilişkin şu bilgileri verdi:

"Voltaj farkını kullanarak yaptığımız devre yardımıyla süperkapasitör içeren bir sistem geliştirdik. Süperkapasitörde biriken enerjiyi elektriğe çevirmek için de bir sistem geliştirdik. Elde ettiğimiz verimi hesapladık. Farklı parametreleri değiştirerek daha verimli bir şekilde daha çok elektrik üretimi elde etmeye çalıştık. Kullandığımız devrenin kurulma maliyetini oldukça düşük seviyeye indirdik. Şu an ürettiğimiz elektriğin gücü düşük. Tam olarak devreye alınması ve bir sistemin elektrik ihtiyacını karşılayabilmesi için üzerinde çalışılması gerekiyor. Çok ucuz şekilde, güneş ve rüzgar gibi dış faktörlere bağımlı olmadan yapılan havadan elektrik üretiminin, mevcut yenilenebilir enerji kaynaklarından daha sürekli bir enerji çıkışı olacağını öngörüyoruz."

Geliştirdikleri sistemle bir LED lambayı yakabilecek elektriği elde ettiklerini belirten Uğur, çalışmalarının bir sonraki adımında elektrik verimini artırmanın yollarını arayacaklarını ifade etti.

- "Projenin önemi geliştirilebilir olması"

Öğretmen İzgü de sürdürülebilir enerjinin önem taşıdığına, kullanılan fosil kaynakların çevre kirliliğine neden olduğuna dikkati çekti.

Öğrencilerin projelerinde sadece havadan elektrik üreterek sürdürülebilir bir enerji kaynağı üzerine çalıştıklarını vurgulayan İzgü, "Projenin önemi geliştirilebilir olmasından kaynaklanıyor. Dünyamıza ve çevremize önemli katkılar sağlayacağını düşündüğümüz bir proje." dedi.

- "Geliştirilip ürüne dönüştürülebilir"

Proje, ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsünce düzenlenen "Uluslararası Genç Yeşil Beyinler Yarışması"nda birincilik ödülü aldı.

Jüri üyelerinden ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampüsü Makine Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Onur Taylan da yarışmaya 20 ülkeden 220 projenin katıldığını bildirdi.

Projenin orijinalliği ve daha önce denenmemiş konuda hazırlanmasının ödüllendirmede etkili olduğunu kaydeden Taylan, öğrencilerin kendi çabalarıyla bu projeyi hayata geçirmesinin önem taşıdığını ifade etti. Taylan, "Öğrencilerimiz bize bir kanıt sundu. Dolayısıyla bilimsel olarak fikir aşamasındaki bu projenin geliştirilerek ürüne dönüştürülme potansiyeli bulunuyor." diye konuştu.