Yol kenarında otlayan ineğin sütünü içmeyin

Sakarya Üniversitesi'nde (SAÜ) yapılan bilimsel bir çalışma, taşıt trafiğinin yoğun olduğu alanların yakınındaki meralarda otlatılan ineklerin sütlerindeki kurşun düzeyinin, Türk Gıda Kodeksi standartlarının iki kat üzerinde olduğunu ortaya çıkardı.
Sütteki kurşun düzeyinin fazla olmasının özellikle çocuklar başta olmak üzere insan sağlığını olumsuz yönde etkilediğini belirten uzmanlar, sütünden faydalanılan hayvanların araç trafiğinden uzak yerlerde otlatılması gerektiğine dikkat çekti.
Çalışmayı yürüten Çevre Mühendisliği Bölümü Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Saim Özdemir, Cihan Haber Ajansı muhabirine yaptığı açıklamada, taşıt trafiğinin yoğun olduğu yolların yakınındaki meralarda otlatılan ineklerin sütlerindeki kurşun düzeyinin Türk Gıda Kodeksi standartlarının belirlediği oranın iki kat üzerinde olduğunu söyledi.
Projede ineklerin sütlerindeki kurşun ve çinko düzeyinin trafik kirliliğinden etkilenme düzeyini belirlemeye çalıştıklarını kaydeden Özdemir, çalışma kapsamında E-5 ve TEM Otoyolu kenarında bulunan meralar ile araç trafiğinin yok denecek kadar az olduğu köylerin meralarında otlayan ineklerden süt örnekleri aldıklarını ifade etti.
Yaz döneminde belirledikleri meralarda otlatılan 20 farklı inekten aldıkları süt örneklerini laboratuar ortamında analiz ettiklerini belirten Özdemir, "Topladığımız sütlerin kurşun ve çinko düzeylerine baktık. Trafiğin az ya da hiç olmadığı yerlerde otlayan ineklerin sütündeki kurşun düzeyi gıda kodeks standartlarında belirlenen oranın altındayken trafiğin yoğun olduğu yerlerdeki ineklerin sütlerindeki kurşun düzeyi kodeksin iki kat üzerinde çıktı. Çalışma sırasında sürekli kent merkezinde boş bir arsada otlatılan inekten alınan örnekte ise kurşun düzeyi üç kat fazla çıktı. Analiz sonuçlarında çinko düzeyi ise olması gereken oranda" diye konuştu.
Trafikteki yoğunluğun sütteki kurşun düzeyini etkilediğine işaret eden Özdemir, yol kenarında otlayan ineklerin sütlerini kullanmanın riskli ve hiç de güvenli olmadığını kaydetti.
Hayvanların yiyeceği gıdaların taşıtların geçmediği alanlardan temin edilmesi gerektiğine vurgu yapan Özdemir, şunları söyledi: "Meralar yollardan daha uzakta taşıtların geçmediği yerlerde bulunması gerekiyor. Hayvanı merada otlatmazsanız da aynı yol kenarındaki bir yerde yetişen otu slaj yaparak yedirseniz bile yine aynı etkide bulunur."
Bir çok kişinin sağlıklı olduğunu düşünerek evlerinin bahçesinde sebze yetiştirdiğini söyleyen Özdemir, şehir içinde yetiştirilen sebzelerin sağlık açısından sakıncaları olduğunu dile getirdi.
Özdemir, "Şehir içinde bitki yetiştirmek riskli. Araçlardan çıkan gazlar ve yakılan her türlü yakıtın yakılmasıyla ortaya çıkan gazların içerisinde bulunan kimyasal kirleticiler sebzelerin üzerinde birikiyor" ifadesini kullandı.
KURŞUNUN SAĞLIĞA ETKİLERİ
Çevresel zararlılar içinde önemli bir yer tutan ağır metal olan kurşun, özellikle çocukların sağlığını etkileyebiliyor. Kurşun zehirlenmesi, çocuklarda öğrenme bozukluğu, dikkat eksikliği sendromu, hatta otizme neden olabiliyor. Anne karnında kurşundan etkilenen bebeklerde, prematüre doğumlar, düşük doğum ağırlığı, zihinsel ve nörolojik özür görülebiliyor. Kan düzeyinde 60 mikro gramın üzerindeki kurşun, akut zehirlenme oluşturuyor. Akut zehirlenme, anemi, mide barsak sisteminde ishal ve kabızlıkla kendisini gösteriyor. Böbreklerde de birikmeye bağlı ileri dönemde kronik böbrek hastalığı yapabiliyor. Hormonları etkiliyor, gelişme geriliği yapabiliyor, en önemli etkisi sinir sistemine oluyor. Gelişimsel bozukluklar, zeka düzeyinde düşüklük, davranış bozuklukları yapıyor.