'Yüzyıllık Aşk: Türkiye’de Sinema ve Seyirci İlişkisi'

İstanbul Modern, kuruluşunun 10. yılında Türk sinemasının 100. yıldönümüne ithafen “Yüzyıllık Aşk: Türkiye'de Sinema ve Seyirci İlişkisi” başlıklı bir sergi sunuyor. Sinemayı yaşatan unsur olarak seyirciye odaklanan “Yüzyıllık Aşk” sergisi, sinemanın seyirciyle buluşma anlarına, bu buluşmanın yarattığı şaşırtıcı ve büyülü kolektif ve kişisel dünyalara yer veriyor.

“İstanbul Kalkınma Ajansı 2014 yılı Kâr Amacı Gütmeyen Kuruluşlara Yönelik Küresel Turizm Merkezi İstanbul Mali Destek Programı” kapsamında desteklenen ve Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın katkılarıyla gerçekleşen bu araştırma sergisi, ülkemizde ilk kez düzenleniyor. Türk Tuborg A.Ş.'nin de katkı sağladığı sergi, Türkiye coğrafyasında seyircinin bakışından sinema olgusunu değerlendirmeyi amaçlıyor.

İstanbul Modern Sinema'nın kavramsal çerçevesini belirlediği, 25 Eylül 2014-4 Ocak 2015 tarihleri arasında gerçekleşecek olan serginin küratörlüğünü İstanbul Modern Sinema Yöneticisi Müge Turan ve araştırmacı yazar Gökhan Akçura üstleniyor. “Yüzyıllık Aşk” sergisi sinema tarihimizde seyirciye dair yazılı ve görsel arşiv malzemesini dijital platforma aktararak, kaynakları iyi korunmamış ve kişisel çabalarla yaşatılmaya çalışılmış bir tarihin belleğini görünür kılmaya çalışıyor.

Seyircinin sinema ile buluşma noktası sinema salonlarını “seyirci mabetleri” olarak değerlendiren “Yüzyıllık Aşk”, Türkiye'nin ilk sinema salonlarından günümüzün festival sinemalarına kadar uzanan nostaljik bir sunum yapıyor. Seyircinin sinema ve filmlerle ilişkisini sağlayan gazete ilanları, film broşürleri, afişler gibi unsurların yanı sıra sinema seyircisinin fanatizmini de ayrı bir bölümde ele alıyor.

Sinema seyircisinin “fanatik” olduğu saptamasını yapan “Yüzyıllık Aşk” sergisinde; ciklet, çikolata gibi tüketim malzemelerinden çıkan resimler başta olmak üzere, sinema konulu kitaplar, romanlar, yıldız takvimleri, Türkan Şoray resimli çay tabağı, Filiz Akın resimli cüzdan benzeri her tür sinema belgesi ve objesi yer alıyor.

Sergi aynı zamanda fanatik olarak adlandırılabilecek üç kişiyi Sinema Seyircisi Fanatiktir başlıklı bölümde büyüteç altına alıyor. Bu seyirciler Türkan Şoray, Filiz Akın ve Yılmaz Güney'in hayranları: 54 yaşında hala “çocukluğunun hayal kahramanı” olarak gördüğü Filiz Akın'ın öldüğü filmlerden rahatsız olan Pınar Çekirge, “hayatının anlamı” olarak nitelendirdiği ve gururla “Şoraykolik” lakabını taşıyarak bugün Türkan Şoray Fan Kulübü'nün başkanlığını yürüten Metin Şamdan ve sevdası uğruna “evrensel halk kahramanı” olarak tanımladığı Yılmaz Güney için “beş kamyonluk” bir arşiv oluşturan Vadullah Taş. Serginin bu bölümünde fanatiklerin kişisel dünyalarından eşyalara ve hayran oldukları yıldızları anlattıkları videolara yer veriliyor.

Sergide sinema ve seyircinin “büyülü” ilişkisi, yıldızlardan imzalı fotoğraflar, aktris Hümaşah Hiçan'a yazılmış hayran mektupları, dergi kapakları, sinema dergilerinin düzenlediği yıldız buluşmalarından örneklerle aktarılıyor.

“Yüzyıllık Aşk” sergisi için 50'ye yakın filmden, Türkiye'deki sinema ve seyirci arasındaki özel ilişkiyi yansıtan sahneleri bir araya getiren özel bir çalışma hazırlandı. Bu video, 1950'li yıllardan bugüne seyircinin sinema deneyiminin tarihine dair önemli bir belge niteliği taşıyor.

Aynı zamanda sergi kapsamında seyircinin film müzikleriyle kurduğu ilişkiyi, nostaljik bir deneyime dönüştüren özel bir alan tasarlandı. Ziyaretçiler Türk filmlerinde yer alan unutulmaz şarkılar arasından seçtikleri plağı dinlerken, o filmdeki sahneyi eş zamanlı izleyebiliyor.

Önemli ölçüde kişisel arşivlerden yararlanılarak hazırlanan sergiye destek veren koleksiyoncular arasında Agâh Özgüç, Burçak Evren, Gökhan Akçura, Ömer Durmaz, Turan Tanyer, Cengiz Kahraman, Ali Özuyar gibi isimler bulunuyor.