Zamanın eskitemediği yazar Tanpınar

Türk edebiyatının usta ismi Ahmet Hamdi Tanpınar, bugün 110 yaşına basıyor. Şiir, öykü, roman ve deneme alanlarında unutulmaz eserler veren yazarın değeri, yaşadığı dönemde pek fazla anlaşılmasa da, o günümüzde eserleri hâlâ en fazla ilgi gören yazarlar arasında. Bu ilgi sadece Türkiye ile sınırlı değil. Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Huzur ve Beş Şehir gibi eserleri Fransızca, Almanca, İngilizce ve Farsça gibi dillere çevrilen Tanpınar'a dünyanın pek çok ülkesinde ilgi gösteriliyor. Son yıllarda Tanpınar'ın düşün dünyası ve eserleriyle ilgili bilimsel ve akademik inceleme, araştırmaların sayısı artmaya başladı. İki yıldır Tanpınar'la ilgili sempozyum düzenleniyor. Bunun son örneği de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde düzenlenen 'Doğumunun 110. yılında Ahmet Hamdi Tanpınar' başlıklı sempozyum. Önümüzdeki aylarda aynı isimle Elginkan Vakfı ve Yeni Türk Edebiyatı Anabilim Dalı tarafından yayımlanacak olan sempozyum notları, 22 makaleyle Tanpınar'a dair farklı bakışlar sunacak. Tanpınar, 1923'te mezun olduğu ardından yıllarca öğretmenlik yaptığı İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ndeki dersleri sırasında oluşturduğu 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi ve ders notları akademisyenlere de öncülük etmişti. Eserleri birçok edebiyatçı ve sinemacıyı etkileyen Ahmet Hamdi Tanpınar, en son 2007'de Günlüklerinin Işığında Tanpınar'la Başbaşa adıyla yayımlanan ve yazarın iç dünyasını, günlük hayatını ünlü isimlerle yaşadığı anıları yansıtan günlükleriyle tartışma yaratmış ve büyük ses getirmişti. Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'in talebesi ve dostu olan Tanpınar, Batı edebiyatından Paul Valéry ile Marcel Proust'u kendisine üstad olarak seçmişti. Bir dönem Paris'te de yaşayan Tanpınar, batı ve doğu edebiyatı, Osmanlı ve günümüz Türkçesi arasındaki geçişleri en doğru şekilde temsil eden isimlerdendi. Tanpınar'ın doğumgünü vesilesiyle eserleri ya da Enis Batur'un derlediği Ahmet Hamdi Tanpınar'dan Seçmeler (1992), Ekrem Işın'ın yazdığı A'dan Z'ye Ahmet Hamdi Tanpınar (2003) adlı kitaplar okunabilir. Mezar taşı üstünde yazan çok bilinen şiirinin iki mısrasıyla da anılabilir: "Ne içindeyim zamanın / Ne de büsbütün dışında"

KATKISI BENZERSİZ

AHMET ÜMİT (YAZAR): "Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Türk edebiyatına katkısı benzersizdir. Şöyle ki, Osmanlı İmparatorluğu'ndan sonra toplumumuzun geçmiş kültürünü, Cumhuriyet sayesinde yöneldiğimiz yeni kültürü ve bu değişim sırasındaki kayıplarımızı en iyi dile getiren yazarlarımızdandı Tanpınar. Yeni cumhuriyetin de kültür insanlarından olmuştur. Romanlarında doğuyla batının buluşması, sentez, karmaşa ve kayıplardan bahseder. Kendi kültürümüzü ne kadar koruduğumuzu, batıyı ne kadar özümsediğimizi anlatır. Zaten Tanpınar'ın o zamanki yazarlardan farkı da budur. Ahmet Hamdi Tanpınar bu anlamda 'biriciktir'.

ÜSLUP USTASI EDEBİYATÇI

MEHMET BARLAS (SABAH YAZARI): "Ahmet Hamdi Tanpınar, hem üslup ustası bir edebiyatçı hem de Türk bilincinin derinliklerine inen bir şairdi. Babamın da arkadaşı olduğu için kendisini yakından tanıdım. Edebiyat çevrelerinde el üstünde tutulmasına karşın yalnız bir insandı. Bunu yakın arkadaşlarıyla birlikte olduğunda da hissederdiniz. Onun 19. YY Türk edebiyatı üzerine çalışması, Beş Şehir'i, Huzur gibi Türk müziğinin makamlarını duygulara yansıtan romanları bizim kültürümüzün temel öğeleridir. Onu saygı ve rahmetle anıyorum."

ULUSAL HAZİNEMİZ

BUKET UZUNER (YAZAR): "Ahmet Hamdi Tanpınar, benim ilk gençlik yıllarımda bu kadar tanınan ve saygı duyulan bir yazar değildi maalesef. Biz el yordamıyla bulduk Tanpınar'ı. Cemal Reşit Rey, 'Türkiye, yetenekler mezarlığıdır,' der. Tanpınar'ın güncelerini okurken, onun 'Beni görmezden geliyorlar. Belki de o kadar bir yazar değilim,' mealindeki sözleri beni çok etkilemiş hatta ağlatmıştı. Oğuz Atay gibi Tanpınar'ın da günümüzde değerinin anlaşılıyor olması ise beni sevindiriyor. Çünkü onların ulusal hazinelerimizden olduğunu düşünüyorum."