"Abd, Suriye’Deki Muhalif Grupları Gizlice Destekledi"

Amerikan dışişleri bakanlığının, Suriye’deki muhalif grupları ve ilgili projeleri, bunun yanı sıra da yönetim karşıtı yayın yapan bir televizyon kanalını gizlice desteklediği iddia edildi. Wikileaks tarafından sızdırılan belgelere göre Amerikan yönetimi, eski Başkanı George W. Bush’un ilişkileri tamamen dondurmasının ardından muhaliflere para göndermeye başladı. Para akışı, Suriye ile ilişkileri düzeltme çabasına giren yeni Başkan Barack Obama döneminde de devam etti. ABD, Ocak ayında 6 yıl aradan sonra ilk kez Şam’a elçi atamıştı.

    Amerikan Washington Post gazetesinde yer alan habere göre Nisan 2009’da yayına başlayan Londra merkezli Barada TV, Suriye lideri Beşşar Esad’ı devirmek için yürütülen uzun süreli kampanyanın parçası olarak ülkede başlayan protestolara destek vermeye başladı. Barada TV, Suriyeli sürgünlerin Londra merkezli oluşturdukları Adalet ve Kalkınma Hareketi’ne yakınlığı ile biliniyor. Gazetenin açıkladığı belgelere göre de Amerikan Dışişleri Bakanlığı, 2006’dan beri bu gruba televizyon kanalının yayınını sürdürmesi ve Suriye’deki diğer faaliyetleri için 6 milyon dolar göndermiş.

    Yine WikiLeaks belgelerine göre Şam’daki elçilik yetkilileri, Suriye istihbaratı Amerika’nın Suriye’deki programlarını incelemeye aldığında endişelenmeye başlamış. Bazı elçilik çalışanlarının, Obama‘nın Şam yönetimi ile ilişkilerini riske atabileceği endişesiyle Dışişleri Bakanlığı’nın söz konusu yardımı yeniden gözden geçirmesi gerektiğini dile getirmiş.

    Şam’daki bir Amerikan diplomatı Nisan 2009’da yazdığı bir notta Suriye yönetiminin, “illegal siyasi gruplara giden paranın, rejim değişikliğine destek olarak göreceğini” belirtiyor.

    Amerikan Dışişleri Bakanlığı’nın Suriye muhalefetini hala destekleyip desteklemediği bilinmiyor. Ancak WikiLeaks belgelerine göre para en son Eylül 2010’a kadar gönderilmiş. Washington Post, söz konusu paranın hangi programlara gittiğine ilişkin bilgilerin kendilerinde olduğunu; ancak Dışişleri Bakanlığı’nın paraları alanların güvenliğinin tehlike gireceği endişesiyle bu programların isimlerini açıklanmaması için kendilerini talepte bulunduğu aktarıyor. Bakanlık, gazetenin iddialara ilişkin sorularını ise yanıtsız bırakmış.

    Suriye’deki protesto gösterileri başladıktan sonra Beyaz Saray, olaylarda yaşananları kınamış; ancak Esad’ın gitmesi yönünde herhangi bir açıklama yapmamıştı.

    Suriye ve ABD ilişkilerinin gergin olduğu Şubat 2006’da eski Bush yönetimi, Suriye’deki reformcuların işlerini hızlandıran 5 milyon dolar bağışlanacağını duyurmuştu. Ancak Suriye’de hiç kimse tutuklanacağı korkusuyla bu paraya talip olmamıştı. Amerikan elçiliğinden 2006’da gönderilen bir notta da “hiçbir muhalifin parayı kabul edecek kadar cesur olmadığı” ifade edilmişti.

    Bu sıralarda ise Avrupa’da yaşayan Suriyeli sürgünler, Adalet ve Kalkınma Hareketi’ni kurdu. Suriye’de yasaklı olan grup, açık bir şekilde Beşşar Esad’ın gitmesini destekliyor. Amerikan belgelerinde grubun eski Müslüman Kardeşler üyeleri olan liderleri “liberal ev ılımlı İslamcı” olarak tanıtılıyor.

    Grubun ABD’den ne zaman para almaya başladığı ise tam bilinmiyor. Ancak belgelere göre Barada TV’ye 2007’den beri para gönderiliyor. Ancak ne Barada TV ne de hareket üyeleri, ABD’den para aldıklarını kabul etmiyor. Barada TV haber direktörü Melik el Abdi, telefonla verdiği demeçte “Böyle bir şeyden haberim yok” dedi. Abdi, paranın ismini açıklamak istemediği bağımsız bir Suriyeli iş adamından geldiğini belirtti. Abdi ayrıca Barada TV ile Adalet ve Kalkınma Hareketi arasında hiçbir bağlantı olmadığını savundu.

    Daha önce de Wikileaks tarafından, Suriyeli sürgünlerin Dışişleri Bakanlığı’nın Ortadoğu Ortaklık Girişimi adlı bir programdan para aldıklarını gösteren bir belge yayınlanmıştı. Bu belgeye göre bakanlık bu parayı, Los Angeles merkezli Demokrasi Konseyi adlı bir grup aracılığıyla sürgünlere ulaştırmıştı.

    Çalışma amacı Ortadoğu, Asya ve Latin Amerika’da “stabil toplumların temel unsurlarını desteklemek” olan konseyin, bu bölgelerdeki projelere sponsor olduğu belirtiliyor. Yine Wikileaks tarafından sızdırılan Nisan 2009 tarihli bir notta, Demokrasi Konseyi’nin Dışişleri Bakanlığı’ndan 6,3 milyon dolar aldığı aktarılıyor. Şam’daki Amerikan büyükelçiliğinden gönderilen bu notta paranın, Suriye hakkında “Sivil Toplum Güçlendirme Girişimi” adlı bir proje için verildiği belirtiliyor.

    Gazeteye konuşan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Edgar Vasquez de Ortadoğu Ortaklık Girişimi’ne 2005’ten beri 7,5 milyon dolar verildiğini doğruluyor. Ancak WikiLeaks’in sızdırdığı bir başka elçilik notuna göre bu para 12 milyon dolar civarında.

    Elçilikten gönderilen notlarda Suriye ajanlarının, bu paranın izini Washington’da bulmalarından dolayı sürekli endişelendikleri görülüyor. Bir belgede Suriye ajanlarının, “paranın Suriye’ye nasıl girdiğini tam olarak ne ölçüde anladıklarının bilinmediği; ancak bu konu üzerine giderek yoğunlaştıkları” aktarılıyor. Amerikalı diplomatlar ayrıca Suriyeli ajanların, Adalet ve Kalkınma Hareketi’ne sızmış olabilecekleri endişesini dile getiriyorlar. Bir başka belgede ise Suriye ajanlarının, Londra’daki sürgünlerle Los Angeles merkezli Demokrasi Konseyi arasında bağlantı olduğunu bildikleri ifade ediliyor.