Alzheimer hastalığın neden ortaya çıktığı konusunda hala bir netlik bulunmamakla birlikte, özellikle kalp sağlığı için alınabilecek her türlü önlemin beyni de koruduğu biliniyor. Basit unutkanlıklar ile ortaya çıkan bellek bozukluğuyla başlayan alzheimer'da öncelikle yakın hafızada kayıp yaşanıyor. Örneğin hasta birkaç saat önce neler yaptığını, nereye gittiğini ya da ne yediğini ve içtiğini unutabiliyor. Ardından dikkat, konsantrasyon, dil, mekan tanımama gibi bulgularla devam eden ve kişinin kendisini bilmemesi ve tam bağımlı hale gelmesiyle sonuçlanan bir tablo oluşturuyor. Acıbadem Eskişehir Hastanesi Alzheimer ve Yaşlanma Merkezi Hekimlerinden Psikiyatri Uzmanı Dr. Rabia Ay, ancak bazı risk faktörleri ve belirtilerin hastalığı düşündürebileceğine işaret etti.
Yaşlanma ve genetik yatkınlığın alzheimer için en önemli risk faktörleri olduğunu hatırlatan Psikiyatri Uzmanı Dr. Rabia Ay, uyarıcı olabilecek belirtileri sıraladı. Gündelik hayatı etkileyen unutkanlıklara değinen Dr. Ay, hastaların özellikle yakın dönemi ilgilendiren randevu, toplantı, alışveriş listesi ve diğer her türden bilgiyle ilgili unutkanlık yaşadığının gözlendiğini söyledi.
Planlama ve hesaplama zorlukları konusunda hastalık ilerledikçe faturalar, yemek tarifleri gibi düzenli yapılmasını gereken işlerin sırasının ve süresinin aksadığını belirten Ay, daha önce sorunsuz yapılan iş ve ev görevlerini yerine getirememe gibi sorunların da ortaya çıktığını ifade etti.
Ay, yaptığı açıklamada, 'Evin düzeniyle ilgili karışıklık yaşayan hastalar, eşyaların nasıl kullanıldığıyla ilgili bilgileri hatırlamakta zorlanmaya başlıyor' dedi.
'Alzheimer'da en sık görülen belirtilerden biri eşyalarını yanlış yerlere koymak'
Hastaların, zamanla ve yerlerle ilgili yaşanan kafa karışıklığı yaşayabildiğini vurgulayan Dr. Ay, açıklamasında şu cümlelere yer verdi:
'Hasta, düzenli gidilen dükkanların, caminin, iş yerini bulamıyor ve günün saatlerini, günleri, ayları karıştırabiliyor. Bir anda nerede olduğu ve nereye gideceğini hatta evin odalarını dahi karıştırabiliyor. Bir diğer sorun görüntüleri algılama zorluğu. Bu zorluk hem yazıları okumada hem de şekil algısındaki bozuklukla ortaya çıkıyor. Alzheimer'lı kişi bazı görüntüler çok önceleri görülmüş başka mekanlarla karıştırabiliyor. İnsanların birbirine benzer yüz ifadelerinden farklı kimlik bilgileri çıkartılabilir. Trafikte sorun yaşanabiliyor. Konuşma ve anlamada zayıflama görülebiliyor. Hastalarda kelime sayısında azalma, anlam kaymaları görülebiliyor. Bu nedenle devam eden bir konuşmayı bir anda durdurabiliyor, kullanılacak kelime hatırlanamayabiliyor. Eşyaları olağan yerlerinden farklı yerlere koymak yine bir diğer problem. Alzheimer hastalarında en sık görülen belirtilerden biri eşyalarını yanlış yerlere koymak oluyor. Örneğin ayakkabılarını buzdolabına, yumurtaları yatak altında sakladıkları görülebiliyor. Bununla birlikte eşyalarını nereye koyduklarını hatırlamadıkları için bu durumdan yakınlarını suçlayabiliyor veya hırsızlıkla suçlayabiliyor. Yargılama ve karar vermede güçlük çekilebiliyor. Gündelik hayat içinde önceleri kolaylıkla alınan kararlar için uzun zamanlar geçirebilen hatalar, bir türlü karar veremiyor ya da olağan dışı şaşırtıcı kararlar alabiliyor. Sosyal aktivitelerden çekilme, söz konusu olan bir diğer belirti. Yaşadıklarından dolayı düzenli olarak sınıf toplantıları gibi sosyal birlikteliklerden vazgeçtiği gözleniyor. Buna karşılık eve kapanma ve tek düze yaşantıya geçiyor. Kişilik ve davranış değişiklikleri görülebiliyor. Eli açık bir kişiyken cimri birisine ya da savurgan birine dönüşmek gibi davranış değişiklikleri gözlenebiliyor. Abartılmış cinsel eğilimler ve çok üzerinde durma gibi konularda hiçbir şeyden zevk almamaya başlıyor.'
Uygun tedavi, bakım veren kişiler için de hayatı kolaylaştırıyor
'Bu hastalık için yapılacak bir şey yok' şeklindeki ön yargılı inanışların hastaların tedaviden uzaklaşmasına neden olduğuna dikkat çeken Dr. Rabia Ay, Alzheimer hastasının bu alanda uğraş veren doktor, psikolog ve kurumlardan yardım almasının önem taşıdığına dikkat çekti. Tedavi yaklaşımı konusunda bilgi de veren Acıbadem Eskişehir Hastanesi Alzheimer ve Yaşlanma Merkezi Hekimlerinden Psikiyatri Uzmanı Dr. Rabia Ay, “Hasta, bilişsel, davranışsal ve psikiyatrik belirtileri de deneyimler ile pekiştirilmeye çalışılan bilgiler ile tedavi edilmeye çalışılır. AH tedavisi bu problemlerin her birini ele alan çok sayıda farklı tedaviyi kapsar. Semptomlar zamanla değişiklik gösterdiğinden tedavi bu doğrultuda yeniden düzenlenir. Uygun tedavi ile hem hastanın yaşam kalitesi artar hem de bakım veren kişilerin sorunlarla baş etmesi kolaylaştırılmış olur' ifadelerini kullandı.
Alzheimer'ın dikkat çeken 10 önemli belirtisi
Yaşamın uzamasıyla birlikte ortaya çıkma riski artan hastalıklardan biri olan alzheimer, sadece hastayı değil, hasta yakınlarını da etkileyen ciddi bir hastalık olarak ön plana çıkıyor.
