Askeri Ceza Kanunu'nda Degisiklik Teklifi, TBMM Genel Kurulunda Kabul Edildi (2)

Askeri suçlara iliskin dava ve isler, suçun islendigi yerin bagli oldugu ilin adiyla anilan asliye ve agir ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve personel yogunlugunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanliginin önerisi üzerine, Hakimler ve Savcilar Kurulunca (HSK) belirlenen ilçelerde kurulu bulunan asliye veya agir ceza mahkemelerinde görülecek.

Askeri Ceza Kanunu ve Bazi Kanunlarda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun ile hükmün açiklanmasinin geri birakilmasi müessesesi, askeri suçlar bakimindan da düzenleniyor.

Ceza Muhakemesi Kanunu'nun hükmün açiklanmasinin geri birakilmasina iliskin hükümleri; sirf askeri bir suçtan dolayi 6 ay veya daha fazla süreli hapis cezasina hükmedilmesi, fiilin, disiplini agir sekilde ihlal etmesi veya birligin güvenligini tehlikeye düsürmesi ya da birligin muharebe hazirligini veya etkinligini zafiyete ugratmasi ya da büyük bir zarar meydana getirmesi ile fiilin savas veya seferberlikte islenmesi halleri hariç askeri suç ve cezalar hakkinda da uygulanacak.

Askeri suçlarin sorusturmasi ve kovusturmasina iliskin Askeri Ceza Kanunu'nda hüküm bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanunu hükümleri uygulanacak.

- Mahkemelerin görev ve yetkisi

Kanunla, askeri suçlara iliskin davalarin bakilacagi mahkemeler belirleniyor.

Askeri suçlara iliskin dava ve isler, suçun islendigi yerin bagli oldugu ilin adiyla anilan asliye ve agir ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve personel yogunlugunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanliginin önerisi üzerine HSK tarafindan belirlenen ilçelerde kurulu bulunan asliye veya agir ceza mahkemelerinde görülecek. Ilçede görülmesine karar verildigi takdirde ilçenin yargi çevresi de ayni usulle belirlenecek. Bu suçlara iliskin dava ve isler, acele islerden sayilacak ve bunlarla ilgili davalar adli tatilde de görülecek.

Asker kisiler tarafindan ülke sinirlari disinda islenen askeri suçlara ait dava ve islere bakmaya Ankara mahkemeleri yetkili olacak. Yurt disinda bulunan askeri mahallerde yapilacak önleme aramasina karar vermeye de bu yer sulh ceza hakimligi yetkili olacak.

"Vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezalari", "firar ve cezasi", "yabanci memlekete firar edenlerin cezalari", "mehil içinde yakalananlarin cezasi" ile "sözleserek firar ve cezasi" basligiyla düzenlenen suçlara iliskin dava ve islerde yetkili mahkeme, süpheli veya sanigin mensubu oldugu askeri birlik veya askeri kurumun bulundugu yerdeki il ve ilçe mahkemeleri olacak.

Askeri suçlara iliskin sorusturmalar, suçun islendigi yerin bagli oldugu ilin adiyla anilan cumhuriyet bassavciliginca ya da HSK tarafindan belirlenen ilçe cumhuriyet bassavciliginca yürütülecek. Bu bassavciliklarda askeri suçlar bürosu kurulacak ve yeteri kadar cumhuriyet savcisi görevlendirilecek.

Il veya ilçe cumhuriyet savcisi, suçun islendigi yer cumhuriyet savcisindan, sorusturmanin kismen veya tamamen yapilmasini isteyebilecek. Gecikmesinde sakinca bulunan hallerde suçun islendigi yer cumhuriyet savcisi zorunlu olan delilleri toplayacak ve gerekmesi halinde alinacak kararlar bakimindan bulundugu yer sulh ceza hakimliginden talepte bulunacak.

- Adli yargidaki karsiliklar belirlenecek

Yasayla, Anayasa degisikligiyle askeri yarginin kaldirilmis olmasi sonucunda kanunlarda, askeri yargi kolu içinde yer alan yargi mercilerinin adli yargidaki karsiliklari belirlenerek, bosluk olusmasini engellemek ve uygulamada tereddütlere neden olmamak için atif hükümleri düzenleniyor.

Askeri suçlara bakmak amaciyla il ve ilçelerde belirlenecek mahkemeler, düzenlemenin yürürlüge girdigi tarihten itibaren bir ay içinde belirlenecek. Belirleme tarihi itibariyla kovusturma evresine geçilmis askeri suçlara iliskin dava dosyalari, belirlenen mahkemelerce devredilemeyecek. Dava dosyalari, kesinlesinceye kadar açildigi mahkemelerde görülmeye devam edilecek.

Milli Savunma Bakanligi tarafindan Jandarma Genel Komutanligi ve Sahil Güvenlik Komutanligi emrine görevlendirilen erbas ve erler ile askerlik yükümlüleri, bu görevlendirme süresince asker kisi sayilacak ve Askeri Ceza Kanunu'na tabi olmaya devam edecek. Bu kisilerin Jandarma Genel Komutanligi ve Sahil Güvenlik Komutanliginda görevli rütbelilere karsi isledikleri askeri suçlar, asker kisilere karsi islenmis sayilacak.

Türk Silahli Kuvvetleri Personel Kanunu ile Askeri Ceza Kanunu'nda feri askeri ceza olarak yer alan Türk Silahli Kuvvetleri'nden (TSK) çikarma ve rütbenin geri alinmasi cezalari, hak yoksunlugu olarak düzenlenecek.

- Askeri kaynaktan müfettis alimi

Milli Savunma Bakanliginin müfettis kadrolarina askeri kaynaktan atama yapilabilecek.

Askeri kaynaktan stajyer müfettis alimi, müfettislige giris sinavi ile yapilacak. Giris sinavina basvurabilmek için kuvvet komutanliklarinda üst subay (binbasi, yarbay, albay) rütbesinde bulunmak ve yönetmelikte öngörülen sartlari tasimak gerekecek. Giris sinavi, yönetmelikte belirlenen konulardan yazili veya mülakat seklinde yapilacak. Giris sinavi ile ilgili olarak yönetmelikte yer alan hususlar disinda herhangi bir kayit sistemi kullanilmayacak. Giris sinavinda basari gösterenler stajyer müfettis olarak görevlendirilecek.

Askeri kaynaktan görevlendirilen stajyer müfettislere bir program çerçevesinde müfettislik meslegine yönelik egitim verilecek. Stajyer müfettislerin stajyerlik süresi bir yil olacak. Bu sürenin sonunda olusturulacak yeterlik sinav kurulu tarafindan, yönetmelikle belirlenecek konulardan yazili veya sözlü sinava tabi tutulacak.

Stajyerlik süresini ve yeterlik sinavini basariyla tamamlayanlar müfettislige atanacak. Stajyerlik süresi içinde veya yeterlik sinavinda basarisiz olanlar durumlarina uygun kadrolara atanacak.

Milli Savunma Bakanligi hukuk hizmetleri kadrolarina atanmis olanlar, düzenlemenin yürürlüge girdigi tarihten itibaren iki ay içinde talepte bulunmalari halinde, müktesepleri dikkate alinarak HSK tarafindan, bölge adliye ve bölge idare mahkemeleri ile diger adli ve idari yargi mercilerine hakim veya savci olarak atanabilecek. Bu kisilerin askeri yargi ve hukuk hizmetleri kadrolarinda geçirdikleri süreler adli ve idari yargida geçirilmis sayilacak.

Kanunla, askeri hizmetin niteligi dikkate alinarak, Idari Yargilama Usulü Kanunu'na yeni madde eklemek suretiyle, bazi istisnai usul hükümleri düzenleniyor.

Askeri hizmete iliskin idari islem ve eylemlerden dogan uyusmazliklara dair hükümler, Milli Savunma Bakanligi kadrolarinda çalisan kamu görevlileri ile askerlik hizmetini yerine getiren yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile erbas ve erleri ilgilendiren ve askeri hizmete iliskin idari islem ve eylemlerden dogan uyusmazliklar hakkinda uygulanacak.

Savas halinde yürütmenin durdurulmasina karar verilemeyecek.

Olaganüstü haller sebebiyle alinan tedbirlerin uygulanmasinda görevlendirilenlerin naklen atanmalarina iliskin iptal davalarinda, yürütmenin durdurulmasina karar verilemeyecek.

Yüksek Askeri Sura'nin terfi islemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayirma islemleri hariç her türlü ilisik kesme kararlarina karsi yargi yolu açik olacak.

- Yargi yolu kapali olan disiplin cezalari

Düzenlemeyle, yargi yolu kapali olan disiplin cezalari belirlenecek.

Askeri ögrenciler ile erbas ve erler hakkinda verilen disiplin cezalari ile subay, astsubay, uzman erbas ile sözlesmeli erbas ve erler hakkinda verilen uyarma, kinama ve hizmete kismi süreli devam cezalari hariç disiplin cezalarina karsi iptal davasi açilabilecek. Seferberlik ve savas zamaninda ise yüksek disiplin kurullari tarafindan verilen silahli kuvvetlerden ayirma cezasi disinda diger disiplin cezalari yargi denetimi disinda olacak.

Askeri Mahkemeler Kurulusu ve Yargilama Usulü Kanunu yürürlükten kaldirilacak.

TBMM Baskanvekili Celal Adan, düzenlemenin yasalasmasinin ardindan birlesimi, 29 Haziran Sali günü saat 15.00'te toplanmak üzere kapatti.

(Bitti)