Bakanlık 'Öldüren Bacalara' Karşı Uyardı

YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, yayımladığı 'Öldüren Bacalar ve Çözümleri' adlı kitapçıkla vatandaşları karbonmonoksit zehirlenmelerine karşı uyardı.

Bakanlık Müsteşarı Mustafa Öztürk tarafından hazırlanan, Türkiye Çevre Koruma Vakfınca basım ve dağıtımı gerçekleştirilen 32 sayfalık kitapçıkta, baca kirliliğine karşı alınması gereken tedbirler sıralanarak, vatandaşlara öneri ve uyarılarda bulunuldu.

Dünyada her yıl 3,5 milyon kişinin soba kaynaklı zehirlenmeler dahil iç ortam hava kirliliğinden hayatını kaybettiği belirtilen kitapçıkta, soba, kombi ve şofben kaynaklı zehirlenme vakalarının genel olarak ekim-nisanda meydana geldiği bildirildi.

Bina yangınlarının birçoğunun da temizlenmeyen bacalar nedeniyle çıktığına işaret edilen kitapçıkta, 'Yılda en az bir defa bacaların temizlenmesi gereklidir. Temizlenmeyen bacalar sessiz ölüme neden olur.' ifadelerine yer verildi.

Bacalar temizlenmediği, soba, şofben ve kombi gibi yakıcılar tekniğine uygun kurulmadığı zaman kömür, odun, doğalgaz, LPG, karosen ve gaz yağı gibi yakıtların eksik ve verimsiz yandığı belirtilen kitapçıkta, eksik yanma sonucu oluşan gazlar ve partikül maddelerin bacaya yapışarak tıkanmalara neden olduğu, böylece her yıl onlarca kişinin zehirlendiği ve yaşamını yitirdiği kaydedildi.

- Baca temizliğinde en uygun zaman haziran ve eylül

Bir binanın yıllık baca temizliğinin maliyetinin, büyüklüğüne göre 100-200 lira arasında değiştiği ifade edilen kitapçıkta, baca temizliği için Türkiye'de en uygun zamanın haziran ve eylül olduğu vurgulandı.

Kitapçıkta, rüzgarlı havalarda baca tepmesini, yağmur suyunun içini ıslatması ve kuşların kirletmesini önlemek için 'baca başlığı' kullanılması önerildi.

Bacaların tek katlı binalarda ve çok katlı yapıların en üst katında en az 3,5, en fazla 5 metre yüksekliğe sahip olması gerektiğine işaret edilen kitapçıkta, 'Bacanın çatıdan itibaren yüksekliği en az 1 metre olmalı. Çevresinde türbülans oluşmaması için baca, yüksek bina, ağaç gibi herhangi engelden en az 6 metre uzakta bulunmalı.' bilgilerine yer verildi.

Kitapçıkta, beton blokların sıcaklık değişiminden etkilenmesi nedeniyle, dairenin çatısının hava ile doğrudan temas halinde bulunması durumunda yalıtılmasının önem taşıdığı kaydedildi.

Soba kurulumu ve yakımı sırasında dikkat edilecek hususlara da yer verilen kitapçıkta, kirletici gazların önlenmesi amacıyla sobada lastik, plastik, boya, petrokok, araba lastiği, asfalt ve tıbbi atık gibi çöplerin kesinlikle yakılmaması uyarısında bulunuldu.

- 'İzin belgesi olmayan satıcılardan kömür almayın'

Vatandaşlardan kullanılan yakıtın standartlara uygunluğunun kontrol edilmesi ve izin belgesi bulunmayan satıcılardan kömür almamaları istenen kitapçıkta, 'Evinizi ve ailenizi güvenli tutmak için bacanızı düzenli olarak temizletin', 'Standartlara uygun, üstten yakmalı soba kullanımına özen gösterin', 'Sobanızı tekniğine uygun kurun', 'Standartlara uygun kömür temin edin' uyarıları yapıldı.

Sobalı evde can güvenliği için alınması gereken tedbirlere de yer verilen kitapçıkta, şu ifadeler kullanıldı:

'Sobanın kurulu olduğu odada yatılmamalıdır. Yatılmak zorundaysa soba sönmüş olmalıdır. Kişinin başı sobadan en az 150 santimetre uzakta, kapıya yakın olmalıdır. Kapı hafifçe açık tutulmalıdır. Kapı ve pencere sıkı şekilde kapatıldığında yanan sobaya yeterli hava giremez. Yeterli havanın temin edilememesi eksik yanmaya neden olur. Özellikle ülkemizde çoğu aile gece saatlerinde odanın kapısını ve penceresini sıkı şekilde kapatır. Odada yeterli hava olmadığı zaman sobadaki yanma yavaşlar, bacadan çıkan gaz miktarı azalır ve rüzgarlı havalarda baca gazı sızarak oda içine dolar ve zehirlenmelere neden olur.

Yatarken yanan kömür koru üzerine kesinlikle taze kömür atılmamalıdır. Sobadan kaynaklanan zehirlenmelerde ölümlerin temel nedeni özellikle geç saatte, yatarken, yanan sobaya kömür eklenmesidir. Sobanın, kombinin ve şofbenin kurulu olduğu odalara en az bir karbonmonoksit alarm sistemi taktırılması zorunlu olmalıdır.'