Büyük Bankalar Borsada Eriyor

GÜLBİN YILDIRIM - Dünyanın en büyük bankalarının piyasa değerleri, geçen yıl kırılan rekorların ardından gelen milyar dolarlık kayıplarla adeta eridi.

AA muhabirinin derlediği finansal verilere göre, toplam varlık değeri bakımından dünyanın en büyük 15 bankası, hisse senetlerinde son 1,5 yılda yaşanan ciddi kayıplar nedeniyle yaklaşık 670,35 milyar dolar değer kaybetti.

Kayıplar özellikle Avrupalı bankaları etkilerken, Asyalı ve Amerikalı bankalar da bankacılık sektöründeki küresel yangından kurtulamadı.

- Çin bankalarının kayıpları yüzde 30'ları aştı

Standard and Poor's'un Küresel Piyasa İstihbarat raporuna göre, 3,420 trilyon dolarla en büyük bankalar listesinin birincisi Çin Endüstri ve Ticaret Bankasının (Industrial and Commercial Bank of China). Dev bankanın 217, 41 milyar dolarlık mevcut piyasa değeri, geçen yılki rekor seviyesine kıyasla yüzde 32 daha düşük. Bu kayıp bankaya yaklaşık 102,5 milyar dolara mal oldu.

Yaklaşık 2,826 trilyon dolarlık varlık değeriyle ikinci sırayı alan Çin İnşaat Bankasının (China Construction Bank) piyasa değeri de geçen yazdan bu yana yaklaşık 76,4 milyar dolar (yüzde 30) değer kaybederek 178,1 milyar dolara düştü.

En büyük bankalar listesinde üçüncülüğü 2,740 trilyon dolarla garantileyen Çin Tarım Bankası (Agricultural Bank of China) da geçen yılın nisan ayında ulaştığı rekor piyasa değerinin (191,63 milyar dolar) yaklaşık 65 milyarını, başka bir deyişle, yüzde 34'ünü kaybetti. Varlık değeri 2,589 trilyon doları bulan Çin Bankasının (Bank of China) piyasa değeri, geçen yılın nisan ayında ulaştığı rekor seviyeye kıyasla yüzde 38,5 geriledi. Bu kayıp dolar cinsinden yaklaşık 80 milyar dolara karşılık geliyor.

- En büyük 5 bankanın toplam kaybı 358 milyar dolar

Dünyanın en büyük beşinci bankası ise Japon Mitsubishi Group'un ana şirketlerinden Mitsubishi UFJ. Toplam varlık değeri 2,458 trilyon dolar olan banka, piyasa değeri Mayıs 2015'te 106,53 milyar dolara ulaşarak rekor kırmıştı. Bankanın mevcut durumdaki piyasa değeri ise 72,25 milyar dolarla yüzde 32 daha düşük.

Bu rakamlar, dünyanın en büyük beş bankasının geçen yılın bahar aylarından bu yana toplam yaklaşık 358 milyar doları aştığını gösteriyor. Adı geçen beş bankanın toplam piyasa değerinin üçte birinin eridiği anlamına geliyor.

Listenin altıcı sırasında Türkiye için daha tanıdık bir isim var: HSBC Holding. Avrupa'nın en büyük bankası olan İngiltere merkezli HSBC'nin toplam varlık değeri 2,409 trilyon dolar. Ancak banka geçen yıl 190,18 milyar dolara ulaşarak rekor kıran piyasa değerinin yüzde 27'sini kaybetti. Bunun bankaya zararı 50,7 milyar doları buldu.

- JP Morgan en az kaybeden büyük banka

ABD merkezli JP Morgan Chase, altıncı sıradan girdiği listede en az kayba uğrayan banka olarak dikkati çekti. Toplam varlık değeri 2,409 trilyon dolara ulaşan JP Morgan Chase'in piyasa değeri geçen haziran ayında 258,85 milyar dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesine çıkmıştı. Bankanın piyasa değeri, 11 Ağustos itibarıyla 236,58 milyar dolara geriledi. Bu rakam, yüzde 8,6 düşüşe işaret ederken, JP Morgan Chase'i piyasa değeri en az düşüş gösteren büyük banka haline getirdi.

Diğer taraftan, 2,165 trilyon dolarlık varlıklarıyla listenin sekizincisi Fransız BNP Paribas'ın piyasa değeri ise son bir yılda 80,15 milyar dolardan 61,9 Milyar dolara gerileyerek yaklaşık yüzde 23 azaldı.

Bank of America ve Fransız Credit Agricole sırasıyla 2,144 trilyon dolar ve 1,845 trilyon dolarlık toplam varlık değerleriyle dokuzuncu ve onuncu sırada yer alırken, piyasa değerleri geçen yılki rekor seviyelerine oranla sırasıyla yüzde 20 ve yüzde 39,4 geriledi. Bu kayıplar Bank of America'ya 37,5 milyar dolar ve Credit Agricole'e 16,4 milyar dolar kaybettirdi.

- Deutsche Bank ve Barclays’in yarısından fazlası eridi

İlk 10'a girmeyi az farkla kaçıran ABD'li Wells Fargo ise Temmuz 2015'ten bu yana yüzde 18’den fazla değer kaybetti. Toplam varlık değeri 1,787 trilyon dolar olan bankanın borsadaki kaybı böylece 54 milyara ulaştı.

Yaklaşık 1,769 trilyon dolarla listenin 12. basamağında yer bulan Alman Deutsche Bank yüzde 60,8 düşüşle piyasa değeri en fazla gerileyen bankalar oldu. Bankanın geçen seneki en yüksek ve şu anki piyasa değerleri arasında 30,2 milyar dolar fark var.

Citigroup ise 1,731 trilyon dolarlık toplam varlıklarıyla 13. olurken, piyasa değeri 178 milyar yaklaşarak rekor kırdığı Temmuz 2015’ten bu yana yüzde 25’in üstünde azaldı. Bunun bankaya maliyeti yaklaşık 45 milyar dolar oldu.

Listede 1,650 trilyon dolarlık varlık değeriyle 15. sırada bulunan Barclays’in piyasa değeri bir yılda 73,65 milyar dolardan 34,07 milyar dolara gerileyerek, yüzde 51,5 düşüş gösterdi. Listenin 14. sırasındaki Japan Post Bank ise halka geçen yıl arz edildiği için piyasa değeri açısından değerlendirmeye alınamadı.

- Bankalar neden değer kaybediyor?

Dünya genelindeki en büyük bankaların piyasa değerinde yaşanan ciddi düşüşü tek bir nedenle açıklamak mümkün değil.

AA muhabirinin konuya ilişkin sorularını yanıtlayan Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü Uzmanı Nicolas Veron, Avrupalı ve Amerikalı bankaların kayıplarında düşen faizler ve sıkılaşan yasaların önemli rol oynadığını belirtti.

Avrupa bankacılık sektörünün 2011’de yaşanan kriz sonrasında değişen ortama hala ayak uyduramadığını düşünen Veron, “Avrupalı bankaların iş modeli ve stratejilerindeki değişim ve yeniden yapılandırma faaliyetleri yetersiz. Dolayısıyla yatırımcılarda bankacılık sisteminin genel olarak çok yavaş kalmasından kaynaklanan bir güven eksikliği oluştu.” değerlendirmesini yaptı.

Veron, İngiltere’nin AB’den ayrılmasıyla artan siyasi belirsizliğin yanı sıra İtalya ve Yunanistan’da yaşananların da Avrupalı bankalar için risk teşkil etmeye devam ettiğini vurguladı. Benzer şekilde, ABD’deki başkanlık seçimlerinin finans sektörünü yakından ilgilendirdiğine işaret eden Veron, “Çok fazla siyasi ve yasal belirsizliğin olması, bankacılık sektörünü diğerlerine kıyasla daha fazla etkiliyor.”dedi.

Veron, Çinli bankaların ise son sekiz yıldır devam eden hızlı kredi büyümesini sürdüremedikleri için değer kaybettiklerini anlattı.

Nicolas Veron, bölgesel faktörlere ilaveten küresel teknolojik gelişmeler ve piyasalardaki değişiminin bankaları zorlamaya devam edeceğini sözlerine ekledi.