Cenevre'deki Batı Sahra Görüşmelerinden Sonuç Alınır Mı?

Batı Sahra sorununun tarafları İsviçre'nin Cenevre kentinde düzenlenecek "yuvarlak masa toplantıları"nda bugün ve yarın yeniden bir araya gelecek. Ancak uzmanlar, şu aşamada Fas ile Polisario Cephesi arasındaki ihtilafa çözüm bulunması konusunda pek iyimser değil.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Batı Sahra Özel Temsilcisi Horst Köhler'in Eylül 2018'deki çağrısının ardından Cenevre'deki ilk yuvarlak masa toplantıları 5-6 Aralık 2018'de yapıldı.

Fas, Polisario Cephesi, Cezayir ve Moritanya'dan heyetlerin katılımıyla gerçekleşen görüşmeler, 2019'un ilk çeyreğinde ikinci tur toplantıların düzenlenmesi konusunda varılan uzlaşıyla sona erdi.

Cenevre'de bugün başlayacak toplantı, BM Güvenlik Konseyi'nde Batı Sahra sorunuyla ilgili yapılacak görüşmelerden birkaç gün önce düzenleniyor. BM Güvenlik Konseyi'nin nisan ayı programında Batı Sahra'yla ilgili 4 oturum planlanıyor.

- Ufukta ilerleme yok

BM'nin çözüm çabalarına karşın uzmanlar Batı Sahra meselesinde ufukta ilerleme görmüyor.

Abu Dabi'deki El-Ayn Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nde Uluslararası İlişkiler Profesörü Said es-Sıddiki, AA muhabirine yaptığı açıklamada, özellikle ihtilafın ana unsurlarında bir değişiklik olmadıkça Batı Sahra sorununu çözme yönünde hiçbir gelişme öngörmediğini söyledi.

Sıddiki, "Bu tur için başarı beklenemez. Bu, gerçek bir müzakere olmadığı gibi taraflar da gerçek müzakerelerin önünü açacak tavizleri vermeye hazır değiller." dedi.

Profesör Sıddiki, toplantılardan çıkacak en iyi sonucun tarafların iyi niyet açıklamaları ve "barışçıl çözüme hazırız" mesajı vermeleri olacağını belirtti.

Anlaşmazlığın gidişatını değiştirecek tek şeyin Cezayir'in tutumunda bir değişiklik yapması olduğunu dile getiren Sıddiki, "Batı Sahra'daki sorunun çözümü temelde sorunun tarafı olan Cezayir'in tutumuna ve Fas ile doğrudan müzakerelere girmeye hazırlık durumuna bağlıdır." ifadesini kullandı.

- Doğrudan diyalog önerisi

Uluslararası ilişkiler uzmanı Selman Bunuman da çözümün doğrudan diyalogdan geçtiği görüşünü paylaştı.

Bunuman, "Batı Sahra meselesinde çözüm, Fas ile Cezayir arasında güçlü bir Mağrip bloku inşa etme bağlamında kurulacak sorumlu ve doğrudan bir diyalogla mümkün olabilir." diye konuştu.

Cezayir-Fas arasında anlaşmazlık ve parçalanmanın yerini iş birliğinin almasının anlaşmazlığı sona erdirmenin anahtarlarından biri olacağını kaydeden Bunuman, özellikle mevcut ortak noktaların bölgedeki siyasi ve bölgesel anlaşmazlıktan daha güçlü olduğuna işaret etti.

- Batı Sahra sorunu

Cezayir'in destek verdiği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi ile Fas yönetimi arasındaki gerginlik, Fas'ın 1975'te eski İspanyol sömürgesi Batı Sahra'yı topraklarına katmasının ardından başladı.

Fas, bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini savunurken, Polisario Cephesi Batı Sahra'nın bağımsız devlet olduğunu ileri sürüyor.

Polisario Cephesi, 1991'de BM ara buluculuğunda varılan ateşkes anlaşmasına kadar Fas güvenlik güçlerine karşı silahlı mücadele yürütüyordu. Ateşkes anlaşmasından bu yana Batı Sahra'nın statüsüyle ilgili görüşmeler başarıya ulaşamadı.

Fas ile Polisario Cephesi arasında bundan önceki son müzakere turu 2008'de gerçekleşmişti.

Rabat yönetimi son aylarda Cezayir'e Batı Sahra sorunuyla ilgili herhangi bir çözüme aktif katılım çağrısı yapıyor. Cezayir ise sorunun sadece Fas ile Polisario Cephesi arasında olduğunu, kendisinin sadece gözlemci olduğunu, BM kararlarını desteklediğini belirtiyor.