Adıyaman’ın Besni ilçesine bağlı Eskiköy’de Mehmet Dağ ve eşi Emine Dağ’ın evinin yanında bulunan bahçesinde çevre düzenlemesi yaparken buldukları mozaiğin üzerinde Grekçe 4 satır yazıt bulunuyor. Bulunan yazıtta, “Bu kutsal kilise pek ulu ve kutsal Maranas’ın buraya ziyaret ettiği günlerde Maranas’ın da yardımı ile mozaik ile bezendi” cümlesi yer alıyor. Yazı sitilinden M.S. 5. Yüzyıla ait olduğu anlaşılan mozaiğin Roma Dönemi’ne ait olduğu tespit edildi.
Bugüne kadar Adıyaman’da çeşitli figürlerin bulunduğu mozaiklerden farklı olan bu mozaik, yazıtları ile bir ilk olma özelliğini taşıyor. İlk etapta sadece yazıtın bulunduğu kısmı gün yüzüne çıkarken, kazı ile mozaiğin alanı genişledi. Mozaiğin büyük bir kısmının hasar gördüğü gözlendi.
Süryani cemaatine ait bir kilisenin olduğu yazıtlarıyla anlaşılan mozaiğin bulunduğu 6 dönümlük alan birinci derece SİT alanı ilan edildi. Adıyaman Müze Müdür Vekili Mehmet Alkan, mozaiğin bulunduğu 6 dönümlük alanın Şanlıurfa Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından SİT alanı olarak tescillediğini kaydetti.
Adıyaman Müze Müdür Vekili Mehmet Alkan, “Tarla temizleme çalışması yapılırken mozaik tespit edildiğini söylediler. Bizde geldiğimizde burada bir mozaiğin olduğunu, bu mozaiğin üzerindeki yazıtları gördük ve bunu Şanlıurfa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulundan tescilini yaptık. Tescilden sonra Kültür Varlıkları Genel Müdürlüğünden kazı izni alarak kazı çalışmalarına başladık. Mozaik üzerindeki en önemli alan dikdörtgen bir pano içerisinde 2x20x70 santimetre ebatlarında dört satır Grekçe yazıt bulunmaktadır. Bu yazıtın çevirisini Ege Üniversitesi Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri Bölümünden Prof. Dr. Cumhur Tanrıver yaptı. Çevriye göre, ‘Bu kutsal kilise pek ulu ve kutsal Maranas’ın buraya ziyaret ettiği günlerde Maranas’ın da yardımı ile mozaik ile bezendi’ ifadeleri yer almaktadır. Kazı bittikten sonra Şanlıurfa Kültür Varlıklarını Koruma Kurulundan alınan izin ile müzeye naklini gerçekleştireceğiz” dedi.
Bahçe sahibi Mehmet Dağ ise bahçe düzenlemesi sırasında fark ettikleri mozaiği görünce jandarmaya haber verdiklerini belirterek, kazı çalışmalarının sürdüğünü kaydetti.
Emine Dağ da eşi ile birlikte fark ettiği mozaiği bulunca yetkilileri bilgilendirdiklerini söyledi.
Çiftçinin Bulduğu Mozaiğin Yerinde Kilise Olduğu Ortaya Çıktı
Adıyaman’da evinin bahçesinde düzenleme yaparken çiftçi tarafından bulunan Grekçe yazıtlı mozaik tarihe ışık tuttu. Mozaiğin yerinin kilise olduğu ortaya çıktı.
