Devlet Adamı Şair ve Siyasetçiler Yetiştiren Lise

Vali Hasan Paşa tarafından 1890'lı yıllarda temeli atılan Diyarbakır Ziya Gökalp Lisesi'nde yetişen birçok isim Türkiye'de farklı kademelerde görev yaptı. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakan Mehdi Eker ile çeşitli dönemlerde içişleri bakanlığı görevinde bulunan Abdulkadir Aksu da bu okulun öğrencileri arasında.

Bir dönem Başbakan Yardımcılığı, Dışişleri Bakanlığı ve TBMM Başkanlığı yapan Hikmet Çetin, eski devlet bakanlarından Salim Ensarioğlu ve eski Sağlık Bakanı Dr. Yusuf Azizoğlu da Ziya Gökalp Lisesi mezunları arasında yer alıyor.

AK Parti Diyarbakır Milletvekilleri Cuma İçten ve Oya Eronat ile BDP Batman Milletvekili Ayla Akat da bu okulda okudu. Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Baydemir ile eski belediye başkanları Feridun Çelik, Nurettin Dilek ile Nejat Cemiloğlu, Dicle Üniversitesi eski rektörleri Selahattin Yazıcıoğlu, Sedat Arıtürk, Mehmet Özaydın ve Fikri Canoruç'ta Ziya Gökalp Lisesi'nde eğitim gören isimler oldu.

Şair Ahmet Arif, Dr. M. Orhan Asena, eski Devlet Bakanı Yılmaz Karakoyunlu, şair ve avukat İhsan Fikret Biçici, yazar Esma Ocak, araştırmacı Prof. Dr. Halil Değertekin, yazar Şehmus Diken, işadamı Nihat Özdemir, işkadını Nadire İçkale, sanatçı Coşkun Sabah, Bedri Ayseli, İstanbul Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir, Danıştay 9. Daire eski Başkanı Kamuran Erkmenoğlu, eski İmar ve İskan Bakanı Recai İskenderoğlu, eski Devlet Bakanı Mehmet Kahraman, Vakıflar Bankası eski Genel Müdürü Cavit Oral ve Tuğgeneral Orhan Yapıcı bu okulda eğitim görenler arasında bulunuyor.

Ayrıca İmralı adasındaki hükümlü terör örgütü PKK'nın elebaşı Abdullah Öcalan'ın da bir dönem bu okulda eğitim gördüğü belirtiliyor.

- Lisenin tarihi

Batılılaşma akımının başladığı Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerinde, ortaöğretim kurumlarının yeniden yapılandığı 1890'lı yıllarda Vali Hasan Paşa tarafından Fiskaya'da temeli atılan Ziya Gökalp Lisesi, "Diyarbekir idadisi" adı altında 1893'te öğretime başladı.

1898'e kadar 5 yıllık olan idadi, bu tarihte teşkilatı genişletilerek 7 yıla çıkarıldı. 1913 yılında idadi teşkilatının kaldırılması üzerine tam devreli Sultani haline getirilen okul I. Dünya Savaşı sırasında öğrencilerinin askere alınmasından dolayı 2. devresi kaldırılıp 1921-1922 yılında kapatılan lise kısmı yeniden açıldı. 1945-1946 yıllarında yapımına başlanan 1948-1949 yıllarında öğretime geçen bugünkü okul binasının tamamlanmasıyla şimdiki yerine taşındı. O yıllarda Diyarbakır Lisesi olarak geçen okulun adı 1953 yılında Ziya Gökalp Lisesi adını aldı. Bütün bu değişikliklerden sonra 1990- 1991 öğretim yılında okulun ortaokul kısmı kapatılıp, müstakil liseye dönüştürüldü. Şuan bin 683 öğrencisi ve 120 öğretmeniyle eğitim ve öğretime devam edilen okul ilk mezunlarını ise 1898 yıllında verdi.

- "Tanınmış tüm insanlar bu okulda okurdu"

AK Parti Diyarbakır Milletvekili Oya Eronat, Ziya Gökalp Lisesi'nde okuduğunu ve 1978-79 yılında mezun olduğunu anlattı. Ziya Gökalp Lisesi'nin eski bir okul olduğunu belirten Eronat, şunları söyledi:

"Bu okulun benim için ayrı bir önemi var. Evimizin karşısında olduğu için hem çocukluğum hem de eğitim hayatım bu okulda geçti. Okul dışında boş vakitlerimizi yine okulun bahçesinde geçirirdik. Ziya Gökalp Lisesi Diyarbakır'ın ve bölgenin en büyük lisesiydi. Tanınmış tüm insanlar bu okulda okurdu. Akrabalarımın çoğu da bu okuldan mezun. Okulumuzun köklü bir eğitim sistemi vardı. Öğretmenler bir şey öğretmese bile öğrenciler araştırır ve kendilerini geliştirirlerdi. Eğitimin dışında sosyal anlamda da çok aktif bir okulduk. Herkesin sosyal bir uğraşı vardı. Ben tiyatro oynardım. Sahneye konulan bir oyun için en az 3 ay çalışırdık. Kızlar kızlarla erkekler erkelerle buluşurdu. Şimdiki gençlerde iletişim de yok. İletişim, bilgisayar başında oturmakla olmuyor. Genel anlamda güzel bir öğrencilik hayatım oldu. Hiç bir zamanda dersten kaçmadım."

- "Bizleri yaşama hazırladı"

BDP Batman Milletvekili Ayla Akat da bu okulda okuduğunu anlatarak, "Çok zor dönemlerde bu okulda okudum. 60-70 kişilik sınıflarda eğitim aldık. Ama kaliteli eğitim alıyorduk. Okulumuz da bu anlamda çok kaliteliydi. Öğretmenlerimizle de iyi bir iletişimimiz vardı ve iyi bir eğitim alıyorduk. Kalabalık sınıflarda olmamıza rağmen herkesle tek tek ilgilenen öğretmenlerimiz vardı. Her kimlikten insanın olduğu bu okulda ahlaki ilkeler öğretiliyordu. Öğretmenlerimiz bizleri yaşama hazırladı. Hala bu okuldan mezun olan arkadaşlarımız ve o dönemde bizlere eğitim veren öğretmenlerimizle görüşüyoruz. Sıkı bağlarımız oluştu. Zaman içinde farklı isimlerle eğitim veren bu okulda 6 yıl okudum. 1986-87 eğitim yıllında okula başladım. 1992 yıllında da mezun oldum" dedi.