'Dış Ticaret Açığının Artış Trendinde Dengelenme Başlamış Olabilir'

BEKİR GÜRDAMAR - AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi, dış ticaret açığının yükseliş trendinde, manşet verilerin henüz yansıtmadığı dengelenme hareketinin başlamış olabileceğini kaydetti.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre dış ticaret açığı nisanda önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 35,6 artarak 6 milyar 685 milyon dolara yükselirken, Avrupa Birliği'ne (AB) ihracattaki artış hızı dikkati çekti.

AB'ye ihracat nisanda önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 22 artarken, bu dönemde en fazla ihracat ve ithalatın yapıldığı ülke Almanya oldu. Almanya'nın ardından Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı diğer ülkeler, İngiltere, İtalya ve Fransa olarak sıralandı. 2017'nin nisan ayında yüzde 44,8 olan AB'nin toplam ihracattaki payı da bu yıl yüzde 50,7'ye yükseldi.

AA muhabirinin sorularını yanıtlayan AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi son 12 aylık dış ticaret açığının 86,6 milyar dolar ile Haziran 2014’ten bu yana görülen en yüksek seviyeye ulaştığını kaydederek, "OVP’de dış ticaret açığının bu yılı 68,0 milyar dolar düzeyinde kapatacağı öngörülüyor. Ancak bu tahmin bu yıl ekim ayında büyük revizyona uğrayacak gibi duruyor." ifadelerini kullandı.

Dış ticaret dengesinin, enerji ve altın grubunu olumsuz etkilediğini söyleyen Bürümcekçi, altın ihracatının nisan ayında geçen yıla göre düşük gerçekleşmesi ve altın ithalatının da 1 milyar 356 milyon dolar olması ile yine net ithalatçı konumuna gelindiğini kaydetti.

- "Cari denge nisanda 5,3 milyar dolar açık verebilir"

Haluk Bürümcekçi, enerji ve altın dışı yıllık açığın da 37,2 milyar dolarla Temmuz 2015’ten bu yana görülen en yüksek seviyeye işaret ettiğine değinerek, "TÜİK tarafından açıklanan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış veriler, trend göstergesi olan üç aylık ortalama dış ticaret açığının yıllıklandırılmış değerinin 80,5 milyar dolar düzeyine iyileştiğini yansıtarak, manşet verilerin henüz yansıtmadığı dengelenme hareketinin başladığını gösterdi." dedi.

İthalat alt gruplarından gelen sinyallerin, yatırımlar ve üretim açısından ılımlı, iç talep açısından olumsuz bir tablo çizdiğini ifade eden Bürümcekçi, sermaye malı ithalatının önceki yedi ayda olduğu gibi yıllık bazda artışının, hızı yavaşlasa da devam ettiğini söyledi.

Bürümcekçi, sanayi üretimi açısından öncü olan enerji ve altın hariç ara malı ithalatının önceki aya göre gerilediğini, yıllık bazda ise yüzde 6,4 ile sınırlı artış gösterdiğini belirterek, bu verinin, nisan ayı sanayi üretiminin yüzde 4-5 civarı artacağı beklentisi üzerinde risklerin dengeli olduğuna işaret ettiğini kaydetti.

İhracatçı birliklerinin öncü verilerinden izlenildiği kadarıyla mayıs ayı altın hariç ihracat verisinin yıllık bazda yaklaşık yüzde 15 artabileceğini tahmin eden Bürümcekçi, şu ifadeleri kullandı:

"Ancak, enerji ithalatının olumsuz etkisi gözlenmeye devam edilecektir. Buna karşılık, altın ticareti kaynaklı baz etkisi lehte bulunmaktadır. Daha net bir görünümü 4 Haziran’da açıklanacak gümrük verilerinden edinmeyi bekliyoruz. Dış ticaret verisinden sonra, nisan ayında cari denge 5,3 milyar dolar açık verebilir diye düşünmekteyiz. Geçen yılın aynı ayında cari denge 3,7 milyar dolar açık vermişti."

- "Petrol fiyatları, enerji ithalatının yüksek kalacağına işaret ediyor"

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı ise enerji ve altın ithalatının, dış açıkta baskı yaratmaya devam ettiğini belirtti. Nisan ayında dış ticaret açığının beklentileriyle uyumlu olduğunu dile getiren Tokalı, geçen yılın ilk yarısında 59 milyar doların altına inen 12 aylık dış ticaret açığının, takip eden dönemde yükseliş trendine girmesiyle bu yılın nisan sonunda 86,7 milyar dolara ulaştığına dikkati çekti.

Tokalı, yıllık açığın baz etkisiyle ilk yarı sonuna kadar 86-87 milyar dolar bandında kalmasını beklediğini ifade ederek, "Bununla birlikte enerji maliyetindeki artışın devam etmesine karşın, ekonomi yönetiminin altın ithalatında planladığı kısıtlayıcı önlemler ve para politikasında sıkılaşma adımlarının iç talepte neden olacağı yavaşlama nedeniyle, dış açıktaki artış hızının ikinci yarıda hız kaybedeceği beklentimizi koruyor ve yıl sonunda dış ticaret açığının 81 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesini bekliyoruz." dedi.

Altın ithalatında yüksek seviyelerin nisanda korunduğuna, enerji ithalatının ise 3,12 milyar dolar seviyesine gerilediğine değinen Tokalı, petrol fiyatlarındaki mevcut seyrin enerji ithalatının yüksek kalacağına işaret ettiğini söyledi.

Tokalı, altın ve enerji hariç dış açıktaki artış eğiliminin korunmasına karşın, artış hızının daha makul seviyelerde devam ettiğini belirterek, değerlendirmesine şöyle devam etti:

"Nisanda aylık bazda ihracatta yaşanan azalışa karşılık ithalat tarafındaki azalışın daha ılımlı kalması nedeniyle, ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 67,5’e gerilediğini, 12 aylık verilerde ise kısmen yatay kaldığını görüyoruz."