GÖKHAN ZOBAR - Iklim ve çevre sartlarina uyum saglamis "boz sigir" irki inekler, Edirne'nin Enez Ilçesine bagli Çandir köyünde insan müdahalesi olmadan yasamlarini sürdürüyor.
Türkiye'de, Trakya, Güney Marmara, Kuzey Ege ve Orta Anadolu'nun bati bölgelerinde yasayan ve nesli tükenme tehlikesi atlinda olan boz sigir irki, hayvan genetik kaynaklarinin yerinde koruma destegiyle devlet korumasi altinda yasiyor.
Trakya'da sadece Çandir köyündeki daglik ve ormanlik alanda yasayan boz sigir irki, yilin 10 ayi kendi kendine yasamini devam ettirebilirken, yalnizca çetin kis sartlarinda sürü sahipleri tarafindan ot ve saman balyasiyla günde bir kez besleniyorlar.
Her türlü olumsuz doga sartlarina, hastalik ve parazitlere karsi dayanikli olan boz sigir irkinin gelecege tasinmasi için Çandir köyündeki 500 hayvandan genetik kaynaklari en iyi korunan 300'ü Tarim ve Orman Bakanliginin korumasi altinda bulunuyor.
Süt verimi az olmasina ragmen dogal beslenmeleri dolayisiyla et ve süt kalitesiyle öne çikan boz sigir irki, köylülerin ana geçim kaynagini olusturuyor.
- "Devlet tarafindan destekleniyor"
Edirne Tarim ve Orman Müdürü Atilla Bayazit, AA muhabirine, boz sigir irkinin Türkiye'deki nadide irklar arasinda oldugunu söyledi.
Boz sigir irkini koruyup, gelecek nesillere aktarmayi hedeflediklerini anlatan Bayazit, sunlari kaydetti:
"Bakanligimiz 2013 yilinda hayvanlarin genetik kaynaklarinin korunmasi ve gelistirilmesi amaciyla bir destekleme program baslatti. Biz de ilimizde saf irk olarak tespit ettigimiz iki yetistiricinin iki sürüsünü koruma altina aldik. Sürü sahiplerine her yil hayvan basina yaklasik 600 liralik bir ödeme yapiyoruz. Her yil teknik personelimiz ve bakanliktan gelen uzman ekiplerle hayvanlar inceleniyor ve safliklari kontrol ediliyor. Üreticilerimize saf irklari koruduklari için destekleme ödemesi yapiliyor."
- "Bu hayvanlar burada yasayacak ve neslini sürdürecek"
Çandir Köyü Muhtari Mehmet Öztürk ise dedelerinden kendilerine miras kalan boz sigir irklarini gelecege tasimak için çalistiklarini söyledi.
Hayvanlarin en önemli özelliginin kendi kendilerine yasamlarini sürdürebilmeleri oldugunu belirten Öztürk, "Bu hayvanlarin diger besi hayvanlarina göre farki insana ve bakima çok ihtiyaç duymadan yasayabiliyorlar, bunu kis aylarinda dahi gerçeklestirebiliyorlar. Kendi kendilerine dogum yapip, yavrularini emzirip büyütebiliyorlar." dedi.
Öztürk, boz sigirlarin önceden tarim islerinde kullanildigini, günümüzde ise yalnizca etinden faydalanildigini dile getirdi.
Boz sigirlarin yilin 300 günü ormanda özgürce yasadigini vurgulayan Öztürk, söyle devam etti:
"Kis aylarinda yaklasik 60 gün kadar gündüz yine ormandalar aksamlari ise belli bir yerde toplayip onlara ot ve saman verip beslenmelerine takviye yapiyoruz. Bu hayvanlarin sütleri az oldugu için sadece etinden faydalaniliyor. Gen kaynaklari kararnamesi çerçevesinde 300 hayvan koruma altinda, köyümüzde ise 500 civarinda hayvan yasiyor. Biz var oldugumuz sürece bu hayvanlar burada yasayacak ve neslini sürdürecekler."
Sürü sahibi Ömer Öztürk de boz sigirlarin kendisini ve yavrularini yirtici hayvanlardan koruyabilen nadir irklardan biri oldugunu ifade etti.
Edirne'de Genetigi Koruma Altindaki 'Boz Sigir'lar Için Üreticiye Destek
Il Tarim ve Orman Müdürü Atilla Bayazit: 'Ilimizde saf irk olarak tespit ettigimiz iki yetistiricinin iki sürüsünü koruma altina aldik. Sürü sahiplerine her yil hayvan basina yaklasik 600 liralik bir ödeme yapiyoruz' Üretici ve Çandir Köyü Muhtari Mehmet Öztürk: 'Bu hayvanlarin diger besi hayvanlarina göre farki insana ve bakima çok ihtiyaç duymadan yasayabiliyorlar, bunu kis aylarinda dahi gerçeklestirebiliyorlar'
