GRAFİKLİ - Bütçenin Yol Haritası Netleşiyor

AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Türkiye, 1 Kasım seçimlerini beklerken, seçim dolayısıyla 2016 bütçesine ilişkin sürecin nasıl işleyeceği de kamuoyunda tartışılan konulardan oldu. Anayasa, mevzuat ve geçmiş uygulamalar doğrultusunda yol haritasını belirleyen Maliye bürokrasisi çalışmalarını sürdürüyor.

2016 yılı bütçe kanun tasarısının, Anayasa gereği 17 Ekim Cumartesi akşamına kadar TBMM'ye sevkedilmesi gerekiyor ancak seçim nedeniyle tasarının Mecliste ele alınması imkanı bulunmuyor. Bu nedenle seçimlerden sonra oluşacak hükümetin, 2016 yılına, daha önceki seçim dönemlerinde olduğu gibi geçici bütçe ile başlayacağı belirtiliyor.

Anayasa'nın 162. maddesine göre, Bakanlar Kurulu'nun, merkezi yönetim bütçe tasarısını, mali yıl başından en az yetmişbeş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunması gerekiyor. Bu süre 17 Ekim'e denk gelirken, Anayasa'da geçici Bakanlar Kurulu için farklı bir düzenleme öngörülmüyor. Meclise 17 Ekim'e kadar bütçe tasarısının gönderilip gönderilmeyeceği konusu, 1987 yılında da gündeme gelmiş, Maliye Bakanlığı 29 Kasım 1987'de yapılan genel seçim dolayısıyla Danıştay'dan bu konuda görüş talep etmişti. Danıştay, bütçe kanun tasarısının 17 Ekim'e kadar TBMM'ye sunulması gerektiği yönünde görüş bildirmişti. Bu kapsamda Meclise 17 Ekim'de sunulacak 2016 bütçe tasarısının, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda 55 gün içerisinde, 11 Aralık 2015'e kadar görüşülmesi, ardından Genel Kurul'da ele alınması gerekiyor ancak 1 Kasım'daki seçim nedeniyle hükümet kurulması, komisyonların oluşumu ve görüşmeler için yeterli süre bulunmuyor.

Bu durum, 2016 için geçici bir bütçe hazırlanmasını gerekli kılıyor. En fazla yılın ilk 6 ayını kapsayabilecek şekilde düzenlenebilen geçici bütçeler için geçmişteki uygulama 3 aylık dönemi kapsamıştı. Uygulama süresine bağlı olarak 2015 yılı bütçe ödeneklerinin belli bir oranı esas alınarak hazırlanacak Geçici Bütçe Kanun Tasarısı'nın 31 Aralık 2015'e kadar TBMM'ye sunulması ve kabul edilmesi gerekiyor. Geçici bütçe, "normal bir bütçe tasarısının" kanunlaşma sürecine tabi olmazken, "normal tasarı" gibi görüşülerek kabul ediliyor. Bu nedenle kısa sürede Meclisten geçirilebiliyor.

- Son geçici bütçe 6 günde kabul edildi

Mecliste normal bütçe maratonu, yaklaşık 2,5 ay sürerken, son hazırlanan geçici bütçe 6 günde kabul edildi.

Seçim dolayısıyla 2002'de de benzer süreç yaşanmış, 2003 yılı Bütçe Kanunu Tasarısı, Anayasal süreç gereği 17 Ekim 2002'de TBMM Başkanlığına sunulmuş ancak erken seçim kararı nedeniyle bütçe tasarısı kadük olmuştu. 3 Kasım 2002 genel seçimlerinin ardından geçici bütçe hazırlanarak, 20 Aralık 2002'de TBMM'ye sunulmuş, 24 Aralık'a kadar Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmeleri tamamlanmış, 26 Aralık'ta da TBMM Genel Kurul'unda görüşülerek kabul edilmişti. Hükümete 2003'ün ilk üç ayı için harcama yapma ve devlet gelirlerini tahsil yetkisi veren söz konusu bütçe, 9 maddeden oluşmuştu. 2003 Mali Yılı Bütçe Kanunu ve 2001 Yılı Kesin Hesap Kanunu Tasarısı ise 3 Mart 2003'te TBMM Başkanlığına sunulmuştu.

Benzer bir prosedürün 1 Kasım seçimleri sonrası uygulanması durumunda, geçici bütçenin bitim süresinden önce 2016 yılı bütçe tasarısının yasalaşması gerekiyor. Geçici bütçe döneminde yapılan harcamalar, 2016 bütçesine mal edilecek. Ayrıca 2014 Yılı Kesin Hesap Kanun Tasarısı da bu süreçte görüşülecek.

- Meclis hızlandırılmış takvime de hazır

Öte yandan, Meclis yetkilileri de bütçe takvimine ilişkin farklı projeksiyonlar üzerinde çalışıyor. Yetkililer, YSK'nın seçim sonuçlarını erken ilan etmesi, TBMM Başkanı ve Başkanlık Divanı ile komisyonların kısa sürede seçilmesi ve bütçe takviminin hızlandırılması halinde tasarının yılbaşına kadar yasalaşabileceği ihtimali üzerinde de duruyor. Bunun için bütçenin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda genellikle bir ay ve Genel Kurul'da 12-13 gün süren görüşme takviminin daha kısa tutulması gerekiyor.

Yetkililer, 20 Kasım'a kadar komisyonların oluşması durumunda, Plan ve Bütçe Komisyonu'nun hemen çalışmaya başlayıp 15 günde, Genel Kurul da 15 Aralık'tan sonra 10 gün içinde görüşmeleri gerçekleştirebileceği bir projeksiyonu da göz önünde bulunduruyor.