ABDURREZZAK BIN ABDULLAH - Cezayir'de 12 Haziran'da yapilan genel seçimlerde 2019'daki halk hareketleri sonucu yönetimi birakmak zorunda kalan eski Cumhurbaskani Abdulaziz Buteflika döneminin "rejim yanlisi" partilerinden Ulusal Kurtulus Cephesi'nin (UKC) bir önceki seçime göre oy kaybi yasasa da birinci çikmasi ve bagimsizlarin elde ettigi basari "sürpriz bir gelisme" olarak degerlendirilirken, Islami egilimli partilerin oylarini artirmasi da dikkati çekiyor.
Ülkede seçimleri yöneten Bagimsiz Ulusal Seçim Idaresi (ANIE) Baskani Muhammed Serfi, dün aksam düzenledigi basin toplantisinda, Ulusal Halk Meclisindeki 407 temsilcinin belirlenmesi için 12 Haziran Cumartesi günü yapilan genel seçimlerin sonucunu açikladi.
Serfi, UKC'nin Mecliste 105 sandalye kazanarak seçimlerin galibi oldugunu söyledi.
Mecliste bagimsizlarin 78, Islami egilimli Baris Toplumu Hareketi'nin 64, rejim yanlisi Demokratik Ulusal Birlik (RND) partisinin ise 57 sandalye kazandigini belirten Serfi, Gelecek Partisi'nin 48, Ulusal Bina Hareketi'nin de 40 sandalye aldigini kaydetti.
- Buteflika döneminin rejim yanlisi partilerinden UKC, seçimlerde birinci gelse de oy orani düstü
Muhalefetin boykot çagrilari ve yüzde 30'da kalan düsük katilim nedeniyle, seçim sonuçlari genel olarak, halk gösterileri sonucu yönetimi birakmak zorunda kalan Buteflika döneminin (1999-2019) rejim yanlisi partilerinde yeni bir "dirilisin" isaretlerini verdi. Bu partiler, Meclisteki temsil oranlarinin düsmesine ragmen yine de seçim öncesi tahminlerin aksine güçlü bir performans sergiledi.
Buteflika'ya verdigi destek nedeniyle halk gösterileri sonrasi dagilacagi beklenen UKC, 105 sandalyeyle yarisi birinci bitirdi. Ancak partinin yeni yönetimi, önceki rejimle baglantisi olan kisilerle yollarini ayirdiklarini ifade etse de seçimden birinci çikmasina ragmen Meclisteki sandalye sayisi düstü. Parti 2017 yilinda yapilan seçimlerde 161 sandalye kazanmisti.
- Islami egilimli partiler önemli basari elde etti
Öte yandan, daha önce Mecliste 50 sandalyesi bulunan Islami egilimli partiler, toplamda yaklasik 110 sandalye kazanarak kayda deger bir basari elde etti.
Ülkedeki en büyük Islami egilimli parti Baris Toplumu Hareketi, 64 sandalye alarak seçimden en kazançli çikan taraflardan biri oldu. Baris Toplumu Hareketi, parti yönetiminin seçimi birincilikle bitirme hedefini gerçeklestiremese de sandalye sayisini 35'ten 64'e çikararak neredeyse ikiye katladi ve önemli bir basari kaydetti.
Seçim öncesinde ise Baris Toplumu Hareketi'nin, partiden ayrilanlarin kurdugu yine Islami egilimli bir diger parti Ulusal Bina Hareketi ile girdigi mücadele nedeniyle sandalye sayisinda azalma olacagi ya da sandalye sayisini koruyacagi degerlendirmeleri yapiliyordu. Partinin elde ettigi basari bu anlamda da sürpriz olmus oldu.
Abdulkadir bin Karine'nin partisi Ulusal Bina Hareketi, 40 sandalyeyle, Abdulaziz Belid'in baskanlik ettigi Gelecek Partisi de 48 sandalyeyle seçimlerde önemli basari elde eden diger partilerden.
Seçim sonuçlarina göre, bagimsizlar 78 sandalyeyle Meclisteki ikinci güç oldu. Bu arada bagimsizlarin 1200 seçim listesi sunarak, partilerin listelerini geride biraktiklarini da hatirlamakta fayda var.
- Dört yil önceki seçim sonuçlariyla son seçimler arasindaki sandalye farklari
UKC, 2017 yilinda yapilan seçimlerde 161 sandalye kazanmisken son seçimlerde bu sayi 105 oldu. Demokratik Ulusal Birlik ise 100 sandalyeden 57'ye düstü.
Öte yandan, son seçimlerde Baris Toplumu Hareketi, Ulusal Bina Hareketi ve Gelecek Partisi sandalye sayisini artiranlar tarafinda yer aldi. Buna göre Baris Toplumu Hareketi, 33'ten 64'e, Gelecek Partisi 14'ten 48'e, Ulusal Bina Hareketi de 15'ten 40'a sandalye sayisini artirdi.
- Seçim sonrasi Tebbun, siyasi olarak rahat konumda
Seçim sonrasi Mecliste olusan tabloya bakildiginda, Cumhurbaskani Abdulmecid Tebbun'un siyasi olarak rahat bir konumda oldugu ve önünde hükümet kurulmasi için birçok seçenek bulundugu görülüyor.
Seçim sonuçlarina göre olusturulacak yeni hükümet konusunda iki seçenek bulunuyor. Hükümet, ya muhalif vekillerin olusturdugu bloklar tarafindan ya da bagimsizlar ve Cumhurbaskani'nin yaninda duran partiler tarafindan desteklenecek.
- Cumhurbaskani yanlisi hükümet mi yoksa uzlasi hükümeti mi?
Cezayir'de Meclis çogunlugu, hükümetin en az 204 milletvekilinden olusan bir parlamenter blok veya ittifakin destegine sahip olmasi gerektigi anlamina geliyor. Çünkü hükümetin güvenoyu alabilmesi için 407 milletvekilinin yarisindan bir fazlasi gerekiyor.
Muhaliflerden Baris Toplumu Hareketi disinda, seçimlerde en fazla sandalye kazanan bloklarin veya partilerin siyasi konumu, "rejim yanlisi" olduklari yönünde. Bagimsizlarin siyasi egilimi konusunda ise henüz bir belirsizlik hakim.
Daha önce, partilerin çogu Tebbun'a yakin durmaya ve birlikte hareket etmeye istekli olduklarini ifade etmis, Baris Toplumu Hareketi ise bir uzlasi hükümetine hazir oldugunu belirtmisti. Hareket, reformlar konusundaki açik hedefleriyle alakali sartlarinin bulundugunu açiklamisti.
Yeni Meclisin bilesimi göz önüne alindiginda, Tebbun'un, UKC, Demokratik Ulusal Birlik, Gelecek Cephesi, Ulusal Bina Hareketi ve bagimsizlari içeren bir koalisyonun destegiyle hükümet kurulmasi gibi rahat seçeneklere sahip oldugu görülüyor.
Diger seçenek ise uzlasi hükümetinin kurulmasi. Cumhurbaskanligi ittifakina girmeyi kabul ederse Baris Toplumu Hareketi'nin dahil oldugu genis katilimli bir uzlasi hükümeti kurulmasi yoluna gidilebilir.
- Ülke tarihinde "rekor" sayilabilecek en düsük katilimli genel seçim
Cezayir'de Ulusal Halk Meclisindeki 407 temsilciyi seçmek üzere yapilan genel seçimde, 24 milyondan fazla kayitli seçmenin sadece yüzde 30,2'si oy kullandi.
Bunun yüzde 37,09 katilimla gerçeklesen 2017'deki seçimlerin ardindan ülke tarihindeki "rekor" sayilabilecek en düsük katilimli genel seçim oldugu belirtiliyor.
Cezayir, 2019 yilinda Cumhurbaskani Buteflika'nin kitlesel halk protestolari üzerine devrilmesinin ardindan Buteflika dönemindeki isimlerin tasfiyesi, Cumhurbaskanligi seçimi, yeni bir anayasa gibi birçok degisimi pes pese yasadi.
Rejim, seçimlerle geçis sürecinin devam ettigi mesajini verirken, Buteflika'yi koltugundan eden lidersiz protesto hareketi "Hirak", seçimleri "kozmetik vitrin degisikligi" seklinde tanimlayarak boykot çagrisi yapmisti. Aralarinda sol ve liberal partilerin de yer aldigi bazi partiler seçimlere katilmayarak boykot çagrisinda bulunmustu.
GRAFIKLI - Cezayir Seçimlerindeki Düsük Katilim, Buteflika Döneminin Rejim Yanlisi Partilerine Yaradi
Seçimlerden birinci çikan iktidar partisi Ulusal Kurtulus Cephesi'nin 2017 seçimleriyle karsilastirildiginda oy kaybettigi, Islami egilimli partilerin ise oylarini artirdigi görülüyor.
