Hsyk Kanun Tasarısı Tbmm'de

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Kanun Tasarısı TBMM Başkanlığı'na gönderildi. Tasarıya göre HSYK Genel Kurulu'nun veya dairelerin, meslekten çıkarma cezasına ilişkin kesinleşmiş kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulabilecek. Diğer kararları yargı denetimi dışında olacak.
12 Eylül referandumunda kabul edilen Anayasa değişikliğine uyum amacıyla hazırlanan HSYK Kanun Tasarısı TBMM Başkanlığı'na sunuldu. HSYK'nın kuruluşu, teşkilatı, görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esaslarını düzenleyen kanun tasarısına göre kurul 22 asıl, 12 yedek üyeden oluşacak. Kurul, 3 daire halinde çalışacak. Kurulun Başkanı Adalet Bakanı olacak. Adalet Bakanlığı Müsteşarı kurulda tabii olarak yer alacak. Müsteşar bulunmadığı zaman kendisine vekalet eden kişi kurul toplantılarına katılacak.
HSYK, Adalet Bakanı, Adalet Bakanlığı Müsteşarı, Cumhurbaşkanınca seçilecek 4 asıl, Yargıtay'dan seçilecek 3 asıl ve 3 yedek, Danıştay'dan seçilecek 2 asıl ve 2 yedek, Türkiye Adalet Akademisinden seçilecek 1 asıl ve 1 yedek, birinci sınıf olan adli yargı hakim ve savcıları arasından seçilecek 7 asıl ve 4 yedek ile birinci sınıf olan idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilecek 3 asıl ve 2 yedek üyeden oluşacak. HSYK, görevlerini yerine getirirken ve yetkilerini kullanırken bağımsız olacak. Hiçbir
organ, makam, merci veya kişi, Kurula emir ve talimat veremeyecek.
HSYK, mahkemelerin bağımsızlığı ile hakimlik ve savcılık teminatı esaslarını gözeterek adalet, tarafsızlık, doğruluk ve dürüstlük, tutarlılık, eşitlik, ehliyet ve liyakat ilkeleri çerçevesinde görev yapacak.
HSYK Genel Kurulu, Başkanvekili ve daire başkanlarını seçecek, dairelerin kararlarına karşı yapılan itirazlar ile daireler arasında çıkan görev ve iş bölümü uyuşmazlıklarını karara bağlayacak. Kurul üyeleri hakkındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturma işlemlerini yürütecek. HSYK, Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlayacak. Hakim ve savcıları mesleğe kabul edecek, atayacak, nakledecek, geçici yetki
verecek, her türlü yükselme ve birinci sınıfa ayırma işlemini yapacak, kadro dağıtacak, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verecek, disiplin cezası verebilecek, görevden uzaklaştırma işlemi yapacak, Yargıtay ve Danıştay'a üye seçecek. Kurul ayrıca, Bakanlık merkez, bağlı ve ilgili kuruluşları ile uluslararası mahkemeler veya kuruluşlarda görev yapan hakim ve savcılar, geçici yetki veya görevlendirme ile başka bir kurum, kurul veya kuruluşta çalışan hakim ve savcılar, idari görevler
yönünden savcılar, komisyon işlerine yönelik görevleri yönünden Adalet Komisyonu Başkan ve üyeleri hariç olmak üzere hakim ve savcıların görevlerini, kanun, tüzük yönetmelik ve genelgelere uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetlemek, görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç işleyip işlemediklerini, hal ve eylemlerinin sıfat ve görevlerinin icaplarına uyup uymadığını araştırmak ve gerektiğinde haklarında inceleme ve soruşturma işlemlerini yürütecek. Kanunlarda Adalet Bakanlığına verilenler
dışında, hakim ve savcıların tüm özlük işleri de HSYK tarafından yerine getirilecek.
Adalet Bakanı, Kurul Başkanı sıfatıyla, Kurulu yönetecek ve temsil edecek. Kanunlardaki istisnalar saklı kalmak üzere, Genel Kurul çalışmalarına başkanlık edecek ve oy kullanacak, genel kurulun teklif ettiği 3 aday arasından Genel Sekreter atayacak, ilgili dairenin teklifi üzerine,hakim ve savcılar hakkında denetim, araştırma, inceleme ve soruşturma işlemlerine olur verecek. Bakan, disiplin işlemleriyle ilgili Genel Kurul toplantılarına ve dairelerin çalışmalarına katılamayacak. Adalet Bakanı,
yetkilerinden bir kısmını yazılı olarak Başkanvekiline devredebilecek. Genel Kurul, daire başkanlarından birini, Başkanvekili olarak seçecek. Yokluğunda yerine daire başkanlarından hangisinin vekalet edeceğini Başkanvekili belirleyecek. Başkanvekili, Başkanın katılmadığı Genel Kurul çalışmalarına başkanlık edecek, Başkanın kendisine devrettiği yetkileri kullanacak, hukuki veya fiili nedenlerle dairelerin toplanmasına engel sayıda üye eksiği oluşması halinde diğer dairelerden üye görevlendirecek.
HSYK Genel Kurulu, 22 asıl üyeden oluşacak. Genel Kurul, Başkanvekili ve daire başkanlarını seçecek, dairelerin kararlarına karşı yapılan itirazlar ile daireler arasında çıkan görev ve iş bölümü uyuşmazlıklarını karara bağlayacak, Kurulun görevine giren ancak Genel Kurul veya dairelerin görevleri arasında gösterilmeyen konularda karar merciini belirleyecek, bir dairede artan işlerden bir kısmını diğer bir daireye verebilecek, Kurul üyeleri hakkındaki suç soruşturması ile disiplin soruşturma ve kovuşturma
işlemlerini yürütecek, Adalet Bakanlığının bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlayacak. Genel Sekreterin atanması için Başkana üç aday teklif edecek. Teftiş Kurulu Başkan ve yardımcılarını, Genel Sekreter yardımcılarını, Kurul başmüfettiş ve müfettişlerini ve Kurulda geçici veya sürekli olarak görev yapacak tetkik hakimlerini atayacak.
Hakim ve savcıların denetimi ve soruşturulmalarıyla görevli Adalet Bakanlığı Teftiş Kurulu, düzenlemeyle HSYK'ya bağlanacak. Teftiş Kurulu, başkan, 2 başkan yardımcısı ve müfettişten oluşacak. Kurul müfettişleri görevlerini yerine getirirken Teftiş Kurulu Başkanına, Teftiş Kurulu Başkanı ise HSYK'ya karşı sorumlu olacak. Teftiş Kurulu, hakim ve savcılar hakkında inceleme ve soruşturma yapacak. Teftiş Kurulu Başkanı ve yardımcıları, birinci sınıf hakim ve savcılar arasından Genel Kurul tarafından
atanacak. Kurul müfettişleri denetimlerde yargı yetkisi ve yargısal takdire giren konulara karışamayacak, tavsiye ve telkinde bulunamayacak.
Yedişer üyeden oluşan daireler, en az beş üyeyle toplanacak ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla karar alacak. Hakim ve savcılarla ilgili tüm iş ve işlemler daireler tarafından yürütülecek. Genel Kurul, her dairenin kendi üyeleri arasından bir üyeyi o dairenin başkanı olarak seçecek. Adalet Bakanlığı Müsteşarı daire başkanı seçilemeyecek. HSYK üyeliği seçimleri 4 yılda bir olmak üzere, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki 65 gün içinde yapılacak.
Yargıtay, Danıştay ve Türkiye Adalet Akademisi genel kurullarından seçilecek Kurul üyeliği için her üye, birinci sınıf adli ve idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilecek Kurul üyeliği için her hakim ve savcı, kendi aralarından seçilecek asıl ve yedek üyelerin toplam sayısı kadar aday için oy kullanabilecek. Daha fazla sayıda aday için oy verilmesi durumunda oy pusulası geçersiz sayılacak. En fazla oy alan adaylar sırasıyla asıl ve yedek üye seçilmiş olacak. Bu seçimler her dönem için bir defada
ve gizli oyla, serbest, eşit, tek dereceli, açık sayım ve döküm esaslarına göre yapılacak. Oyların eşitliği halinde adaylar arasında kura çekilecek.
Seçimler, YSK'nın yönetim ve denetiminde yapılacak. Adli yargı hakim ve savcılarının HSYK'ya üye seçmesi için her ilde, il seçim kurulunun yönetim ve denetimi altında yapılacak seçimlerde, o ilde ve o ilin ilçelerinde görev yapan hakim ve savcılar oy kullanacak. Adaylar, kesin aday listesinin ilanından oy verme süresinin bitimine kadar propaganda yapamayacak. YSK tarafından belirlenecek seçim takvimi, bu kurumun internet sitesinde ilan edilecek. Adaylar sadece YSK tarafından belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde öz geçmişlerini bu iş için tahsis edilmiş bir internet sitesinde yayımlayabilecek. Adaylar, kendilerini tanıtan ve mesleki konularda düşüncelerini açıklayan mektup, elektronik posta ve kısa mesaj gönderebilecek, kapalı yer toplantısı yapabilecek.
HSYK üyeliklerinin, ölüm, emeklilik, istifa gibi nedenlerle boşalması halinde, Cumhurbaşkanı tarafından seçilen üyelikler için, boşalmayı takip eden 60 gün içinde kalan süreyi tamamlamak üzere yeni üyelerin seçimi yapılacak. Diğer üyeliklerin boşalması halinde, asıl üyenin yedeği tarafından kalan süre tamamlanacak. Genel Kurulun toplantı yeter sayısını oluşturamayacak şekilde üyeliklerde boşalma olması halinde, boşalan asıl ve yedek üyelikler için 60 gün içinde yeniden seçim yapılacak. Bu seçim sonucunda
asıl ve yedek üyeliğe seçilenler, yerine seçildikleri üyelerin kalan sürelerini tamamlayacak. Başkan dışındaki Kurul üyeleri ile yedek üyelerin, Hakimler ve Savcılar Kanunu'na göre hakimlik ve savcılık mesleğinden çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı kesin hüküm giymesi, çekilmesi, 65 yaşını doldurması hallerinde kendiliğinden, Kurul üyesi olabilme şartlarından herhangi birini taşımadığının sonradan anlaşılması veya Kurul üyeliği sırasında bu şartlardan herhangi birini kaybetmesi halinde Genel Kurulun
üye tam sayısının üçte iki çoğunluğunun bu durumu tespit eden kararıyla HSYK üyeliği sona erecek.
Genel Kurulun ilk defa aldığı kararlara karşı Başkan veya ilgililer, tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde, Genel Kurul'dan yeniden inceleme talebinde bulunabilecek. Yeniden inceleme talebi üzerinde verilen kararlar kesin olacak.
Dairelerin kararlarına karşı Başkan veya ilgililer, tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde, kararı veren daireden yeniden inceleme talebinde bulunabilecek. Dairelerin yeniden inceleme talebi üzerine verdiği kararlara karşı Başkan veya ilgililer, tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde, Genel Kurul'a itiraz edebilecek. İtiraz üzerine verilen karar kesin olacak. Disipline ilişkin kararlara karşı şikayetçilerin de yeniden inceleme ve itiraz hakları olacak. Genel Kurulun veya dairelerin, meslekten çıkarma
cezasına ilişkin kesinleşmiş kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulabilecek. Diğer kararları yargı denetimi dışında olacak. Meslekten çıkarma kararlarına karşı açılan iptal davaları, ilk derece mahkemesi olarak Danıştay'da görülecek. Bu davalar acele işlerden sayılacak.