Katar'dan gelen yatırıma üzülen kimler?

Katar Emiri Şeyh Temim Bin Hamad El Sani, 26 Kasım'da Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komite 6. Toplantısı'na katılmak üzere Ankara'ya geldi.

Sani'nin, Başkan Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabulünde iki ülke arasında 10 anlaşma imzalandı. Anlaşmalar kapsamında Katar Yatırım Otoritesi, Borsa İstanbul'un yüzde 10'luk payını da satın aldı.

KATAR'IN TÜRKİYE'YE YATIRIM YAPMASI RAHATSIZ ETTİ

Petrol ve doğalgaz gelirlerini yönetmek amacıyla kurduğu Katar Yatırım Otoritesi aracılığıyla yurt dışında 400 milyar doları aşkın yatırım gerçekleştiren Katar'ın Almanya, İngiltere, ABD ve Çin'de yaptığı birçok anlaşma ve ortaklık bulunurken yatırımlarının bir kısımını Türkiye'ye kaydırması ülke içinde de belli bir kesimi rahatsız etti.

KILIÇDAROĞLU BAŞI ÇEKİYOR

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu FOX TV'de katıldığı programda Katar'ın yaptığı yatırımlardan rahatsız olduğunu söyledi. Kılıçdaroğlu, 'Borsa İstanbul'un yüzde 10'unu kaça sattınız, bilinmiyor. Ne oluyor bu Katar aşkı. Bir kalemde 90 milyon dolar Katarlı şirketin borcunu sildiler.' iddiasında bulundu.

AVRUPA'DAN GELİNCE SEVİNENLERİN İKİ YÜZLÜĞÜ

Daha önce Borsa istanbul'dan Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'na aynı oranda satış yapıldığında ses çıkarmayan hatta 'Yabancı sermaye geldi' diye sevinen kesim Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'nın Borsa'dan çekilmesi sonrası aynı oranda hissenin Katar'a satışmasına 'Bizim mallarımız Katar'a satılıyor' şeklinde yorum yapması iki yüzlüklerini ortaya koydu.

'BİR İNSAN ÜLKESİNE NASIL DÜŞMAN OLUR?'

Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem, Yapılan yatırımın ülkemize olan güveni gösterdiğini belirterek, 'Ülkemizin malları Katar'a satılıyor' yorumlarına ise 'Bir insan ülkesine nasıl düşman olur? Bunu anlamakta güçlük çekiyorum.' değerlendirmesinde bulundu.

'BU ÜLKEYİ AZICIK SEVİN'

SABAH Gazetesi'nden Kenan Kıran da duruma tepkisini 'Katar sermayesi Amerika, Fransa, İngiltere, İspanya, Hollanda, Rusya, İsviçre, Çin, Brezilya ve Yunanistan'a gittiğinde güzel.. Katar sermayesi Türkiye'ye geldiğinde ise kötü.. Bu ülkeyi azıcık sevin...' ifadeleriye gösterdi. Amerikan'ın en büyük üç borsasından biri olan Nasdaq'ın %30'u'nun Londra Borsası'nın ise %40'ının başka ülkelere ait olduğunu ifade eden SABAH Gazetesi Yazarı Hilal Kaplan da '#KatarKatarSattılar diyen cahillere elden ele uzatalım!' ifadeleriyle tepki gösterdi.

KATAR'IN YURT DIŞI YATIRIMLARI

Katar'ın yurt dışına yaptığı yatırımlar daha öncede ülkemizde defalarca gündeme geldi. Katar'ın yaptığı yatırımlara ilişkin haberler gazetelerde 'Katar dünyayı alıyor' 'Katarlılar küresel yatırım haritasına damgasını vuruyor' başlıklarıyla yer aldı.

400 MİLYAR DOLARI AŞKIN YATIRIM

Katar'ın yurt dışında yaptığı yatırımlar ve satın almalarının arkasında olan Katar Yatırım Otoritesi'nin (QIA) Borsa İstanbul'un yüzde 10'luk hissesinin devri için anlaşma imzalaması, bu ülkenin yurt dışındaki yatırımlarını yeniden gündeme getirdi.

Ana gelir kaynağı doğalgaz olan Katar, pek çok tanınmış dünya markasının hissedarları arasında yer alıyor. Katar'ın 40'dan fazla ülkedeki yatırımlarının değerinin de son dönemde borsalardaki yükselişle 400 milyar dolardan fazla olduğu hesaplanıyor.

2005'de ülkenin petrol ve doğalgaz gelirlerini yönetmek ve ülke ekonomisini çeşitlendirerek güçlendirilmek amacıyla kurulan QIA'nın yurt dışında yaptığı yatırımların çoğunun stratejik sektörlerde ve uzun vadeli olması dikkati çekiyor. QIA'nın, altyapı, perakende, sağlık, bankacılık, otomotiv, spor, yatırım bankacılığı, gayrimenkul ve inşaat, turizm, tarım, ham madde ve ticaret sektörleri gibi çeşitli alanlarda yatırımları bulunuyor.

Dünyanın en zengin ülkeleri arasında yer alan Katar, özellikle Avrupa'da gayrimenkule, lüks markalara ve futbol kulüplerine yaptığı yatırımlarıyla dikkati çekiyor.

Ulusal Varlık Fonu Enstitüsü'ne göre (SWFI), QIA, dünyanın en büyük 11'inci ulusal varlık fonu konumunda.

Öte yandan, diğer Körfez ülkeleri yatırımlarda daha çok kendi ülkelerine odaklanırken, Katar, bölge ülkeleri arasında yurt dışında en fazla yatırım yapan ülke olarak öne çıkıyor.

Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası (WB) verilerine göre, dünyanın üçüncü büyük gaz rezervine sahip ülkesi olan Katar, Bursa'dan daha küçük bir nüfusa sahip olmasıyla da dikkati çekiyor.

2 milyon 832 bin nüfusu bulunan Katar, gaz ve petrol fiyatlarının düşük seyretmesine rağmen, satın alma gücü paritesine (SGP) göre geçen yıl kişi başına milli gelirde yaklaşık 97 bin dolarla ülkeler arasında ilk sıralarda yer aldı.

QIA'nın yatırım portföyünde ilk sıralarda ise Almanya, İngiltere, Fransa, ABD, Çin, Rusya, Avustralya ve Türkiye yer alıyor.

Katar Yatırım Otoritesi, konumu, güçlü bankacılık sistemi, büyümeyi destekleyen demografik yapısı nedeniyle son yıllarda odağına aldığı Türkiye'de, özellikle finans, medya, enerji ve gayrimenkul alanlarına yatırım yapıyor.

Katar'ın ülke ve bölgelere göre yatırım portföyü şöyle şekilleniyor:

KATAR

QIA aynı zamanda kendi ülkesindeki birçok kuruluşun doğrudan sahibi ya da ortağı konumunda bulunuyor.

Otorite, Katar'ın başkenti Doha'daki Hamad Uluslararası Havalimanı, Katar Havayolları, Katar borsası, Katar Ulusal Bankası S.A.Q ve telekom operatörü Ooredoo QSC'de en büyük yatırımcı olarak dikkati çekiyor.

AVRUPA

Avrupa, uzun zamandır Katar'ın yatırımları için en önemli destinasyonlardan biri olmasıyla dikkati çekerken, QIA, kıtada otomobil, gayrimenkul, teknoloji, finans, sağlık ve moda şirketlerine ile futbol kulüplerine milyarlarca avroluk yatırım gerçekleştirdi.

Katar, Avrupa'nın en büyük ekonomisine sahip olan Almanya'da son 30 yılda Volkswagen, Deutsche Bank, Siemens, Hochtief ve SolarWorld gibi şirketlere 20 milyar avrodan fazla yatırım yaptı.

2022 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapmaya hazırlanan Katar'da, Siemens, Deutsche Bahn ve birçok uluslararası Alman şirketi altyapı projeleri gerçekleştiriyor.

2008 finansal krizi sırasında Barclays Plc ve Credit Suisse Group AG'ye milyarlarca dolarlık yatırım yapan QIA, Deutsche Bank AG'nin sermayesini desteklemek için de 2014'te Alman bankasının hissedarı oldu.

QIA'nın yan kuruluşu Qatar Holding de Alman otomobil üreticisi Volkswagen AG'de yüzde 14,6'lık pay ile en büyük hissedarlar arasında yer alıyor.

2011'de Fransa'nın köklü takımlarından Paris Saint Germain'i satın alan QIA, takıma David Beckham'ın transferi de dahil milyonlarca avroluk yatırım yaptı. QIA, İtalyan lüks markası Valentino Fashion Group SpA'yı da Mayhoola for Investments SPC adlı bir yatırım şirketi aracıyla yaklaşık 700 milyon avroya satın aldı.

İNGİLTERE

Yatırım konusunda daha çok Batı Avrupa ülkelerine yönelen Katar'ın İngiltere'de de 40 milyar sterlinden fazla yatırımı olduğu hesaplanıyor. Bunların arasında Londra'nın en ünlü yerlerinden HSBC kulesi, Shard Gökdeleni, Olimpiyat Köyü, Harrods mağazası, Savoy Oteli ve finans sektörünün bulunduğu Canary Wharf bölgesindeki hisseleri bulunuyor.

Katar'ın İngiltere'de yatırımları sadece gayrimenkulle sınırlı değil. Ülkenin büyük süpermarket zincirlerinden Sainsbury`nin yüzde 22 hissesi ve Londra Heathrow havaalanının yüzde 20 hissesi de QIA'da bulunuyor. Katar Havayolları da British Airways'in sahibi IAG SA'nın yüzde 20'sini elinde bulunduruyor.

Londra Borsası'nda (London Stock Exchange-LSE) yüzde 10,3 ile en büyük hissedarlar arasında QAI dikkati çekiyor. LSE, son olarak New York merkezli finansal piyasa verileri sağlayıcısı Refinitiv'i 27 milyar dolara satın almıştı.

RUSYA

QIA, Rusya'nın en büyük petrol üreticisi 'Rosneft'in yüzde 18,93 hissesini 11 milyar dolara satın alırken, ülkenin üçüncü büyük havalimanı olan St. Petersburg Havalimanı'na da 2018 yılında yaklaşık yüzde 25'lik hissesini alarak ortak oldu.

ABD

Katar Yatırım Otoritesi, 2015'te New York'ta bir ofis açarak bu ülkede de yatırımlarını çeşitlendirme yoluna gitti. New York ve Los Angeles'ta özellikle ofis olmak üzere birçok gayrimenkule yatırım yaparken, Empire State Building'in sahibi Empire State Realty Trust Inc.'in yaklaşık yüzde 10'unu satın aldı.

QIA, Brookfield Property Partners LP ile New York'da yaklaşık 9 milyar dolarlık bir gayrimenkul projesi geliştirdi.

Otorite'nin başta Singapur olmak üzere Asya ülkelerinde de gayrimenkul ve teknoloji şirketlerinde hissesi bulunuyor.

ABD ve Asya pazarlarına toplamda 55 milyar dolarlık yatırım hedefi

Katar Yatırım Otoritesi, özelikle başarı yakalanan ülkelerde pazarları çeşitlendirmeye yöneliyor.

QIA, 2016'da açıkladığı 5 yıllık Asya ve ABD piyasasına yönelik yatırım stratejisinde, ABD pazarı için yaklaşık 35 milyar dolar yatırım yapmayı planlarken, Asya pazarları, özellikle Hint ve Güneydoğu Asya pazarlarında yaklaşık 20 milyar dolarlık yatırım hedeflemişti.

Katar'ın en fazla gaz sattığı Çin pazarı için de yaklaşık 10 milyar dolarlık yatırım planı bulunuyordu.

Katar eş-Şark Gazetesinin yayınladığı bilgilere göre Doha'nın yatırım yaptığı kıtalar ve bazı ülkeler şunlar: 'Avrupa'da Portekiz, İspanya, Fransa, İngiltere, Almanya, Hollanda, İsveç, Ukrayna, Türkiye, Yunanistan, Güney Amerika'da Brezilya, Arjantin; Kuzey Afrika'da Mısır, Tunus, Fas; Güney Afrika'da Kenya, Sudan, Uganda; Orta Doğu'da Suriye, Lübnan; Asya'da Çin, Tacikistan, Pakistan, Hindistan, Sri Lanka, Vietnam, Tayland, Malezya, Endonezya, Filipinler, Rusya; Kuzey Amerika'da ABD ve Okyanusya'da Avustralya.'