Mardin'deki Dev Tesiste Atıklar Ekonomiye Kazandırılıyor

HALİL İBRAHİM SİNCAR - Mardin'de Cengiz Holding'in 1,2 milyar dolar yatırımla 5 ana fabrika ve 12 yardımcı üniteden oluşan Eti Bakır Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, fabrikaların atıklarını, sıfır atıkla gübre ve metale dönüştürülerek tarım ve ekonomiye kazandırıyor.

1.500 kişiye doğrudan, 25 bin kişiye ise dolaylı yoldan istihdam sağlayan Eti Bakır Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri, 2018 yılının ikinci yarısında faaliyetlerine başladı.

Geçen yıl tam kapasiteyle çalışmaya başlayan tesisler, içeriğinde fosfor ve azot gibi iki önemli bitki besin maddesi bulunan 400 bin tondan fazla DAP gübresi, 2 bin ton kobalt ile 2 bin ton bakır ve 1000 ton çinko üretti.

Eti Bakır Mazıdağı Metal Geri Kazanım ve Entegre Gübre Tesisleri Genel Müdürü Emre Kayışoğlu, tesislerin 1 milyon 580 bin metrekarelik bir alanda 5 ana fabrika, 12 yardımcı tesisten oluştuğunu söyledi.

Entegrasyon açısından ham maddeleri aynı yerde üretilen Türkiye'deki tek tesis, dünyada da ender örneklerden biri olduğuna dikkati çeken Kayışoğlu, "2018 yılının ikinci yarısında 1,2 milyar dolar yatırımla Doğu ve Güneydoğu'nun en büyük yatırımı olarak faaliyete geçti. Şu anda 1.500 kişiyi doğrudan istihdam etmekteyiz. Bunlardan bini Mazıdağı, 200'ü bölge halkından istihdam ediliyor." dedi.

- "İlçeye her ay 10 milyon liralık katkı sağlanıyor"

Yerel istihdama öncelik vererek bölgedeki işsizliğin minimize edilmesine katkı sağlamak istediklerini anlatan Kayışoğlu, şöyle konuştu:

"Daha önce sanayi tecrübesi olmayan bölgemizin gençlerini yetiştirerek kalifiye birer personel haline getirerek üst teknoloji ile çalışan bu tesisi yerel çalışanlarımızla devam ettiriyoruz. Bölgeye istihdamın yanında yerel tedarikçilerle çalışmalarımız devam ediyor. Hem maaş ödemeleri hem yerel satın alma yapılarak ilçeye her ay 10 milyon liralık katkı sağlanıyor. Bunun bölgede yeni işletmeler açılmasına, kültürel faaliyetlerin artmasına faydası olduğunu görmeye başladık. Ayrıca yerel tedarikçilerimizi de uluslararası boyuta taşımak da misyonlarımızdan birisi. Önce Türkiye sonrasında dünyaya açılmayı hedefliyoruz."

- Dünyadaki kobalt üretiminin yüzde 2'si bu tesislerde üretiliyor

Kayışoğlu, geçen yıl ilk kez tesislerin yüzde yüz kapasiteyle çalışmaya başladığını vurgulayarak, şöyle devam etti:

"Tesisin ikinci yılında yüzde yüz kapasiteye ulaştık. Burada fosfatla gübrelerden DAP gübresini üretiyoruz. DAP gübre, içeriğinde fosfor ve azot gibi iki önemli bitki besin maddesi bulunan kompoze bir gübredir. Bununla beraber dünyada stratejik öneme sahip özellikle elektronik ürünlerde batarya yapımında kullanılan kobalt üretiliyor, bakır ve çinko üretiliyor.

Bu tesislerde 400 bin tondan fazla DAP gübresi üretildi ve yerel çiftçilerimizle buluşturuldu. Bunun yanında 2 bin ton kobalt üretildi. Kobalt üretimi, dünyadaki üretimin yaklaşık yüzde 2’sine tekabül eden bir üretim. Bunun yanında 2 bin ton bakır ve bin ton çinko üretimi yaptık."

- 50 milyon dolar ihracat yapıldı

"Geçen yıl yaklaşık 50 milyon dolar ihracat yaptık. Bu ihracat rakamlarını özellikle kobalt gibi metal ürünlerde artırmayı hedefliyoruz." diyen Kayışoğlu, kobalt üretimi ile ilgili miktar artışında çok, Ar-Ge faaliyetlerini artırarak katma değerli ürünler üretmeyi arzuladıklarını, bu yıl ihracatta geçen senen üzerine çıkmayı hedeflediklerini aktardı.

- Tesislerin ham maddesi atıklar

Mazıdağı'ndaki tesislerin sıfır atıkla çalıştığını aynı zamanda ham maddelerinin diğer işletmelerde oluşan ve atık barajlarında tutulan atıkları kullandıklarını belirten Kayışoğlu, "Burada kullanılan ham madde başka tesislerin atığı. Başka tesislerin atıklarını azaltarak aslında biz eksi atık projesi yürütmüş oluyoruz. Bu kavramın inşallah ülkemizde genelleşmesini ümit ediyoruz. Atıktan ürettiğimizi, ekonomiye kazandırıyoruz. Bunun ülkemize ve çevremize de katkısı olacak." diye konuştu.

Bölgede kalifiye eleman da yetiştirdiklerini kaydeden Kayışoğlu, "Burası gerçekten çok potansiyelli bir bölge. Kalifiye olmayan personeli çok kısa sürede böyle üst teknoloji bir tesiste çalışır hale getirdik. Bütün yatırımcıları bu bölgeye yatırım yapmaya davet ediyorum. Bölgede bizim gibi kurulacak bu tesisler birer istihdam kalesi olacak. Bunun da bölgede huzura ve barışa katkı sağlayacağını düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.