Orta Toroslar'da 'Kenger Dikeni' Toplama Zamanı

MEHMET ÇETİN - İlkbaharın gelmesiyle yeşile bürünen Orta Toroslar'ın eteklerinde kurulu Karaman'a bağlı köylerde, birçok hastalığa iyi geldiğine inanılan ve çiğ olarak tüketildiği gibi yemeği de yapılan 'kenger dikeni' toplama telaşı yaşanıyor.

Yaşam şartlarının oldukça zorlu olduğu köylerde, baharla birlikte doğada kendiliğinden yetişen bitkiler de sofralarda yerini almaya başladı. Burbuşlu otu, dedesakalı, gelincik, sirken, su teresi, yarpız, semizotu ve kenger gibi bitkiler tüketiliyor.

Özellikle kadınlar, tarla işlerinden arta kalan zamanlarında, bu bitkileri toplayarak akşam yemeğini kırlardan çıkarıyor. Yıllardır yenilebilirlikleri ve lezzeti kuşaktan kuşağa aktarılan bu bitkiler, bazen sac böreği, bazen salata, bazen de lezzetli bir yemek olarak sofralarda yerini alıyor.

Dikenli bir bitki olan ve Toroslar'da bolca yetişen kenger dikeni de yöre insanının en çok tükettiği bitkilerden. Kenger, nisan ve mayıs aylarında köylülerin gözde yiyecekleri arasında yer alıyor.

Çukurbağ köyünde yaşayan Fadime Çetin, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yaşadıkları bölgede yetişen her otun bir zamanının olduğunu söyledi.

Nisan ve mayıs aylarının kenger zamanı olduğunu anlatan Çetin, 'Kenger bu mevsim tarlalar ve kırlarda bolca bulunur. Dikenli olduğu için hayvanlar tüketmez. Biz çapayla kazar, kökünü çıkarırız. Sonra bu kökü temizler, dikenlerini keseriz. Bembeyaz kökü vardır. Topladığımız kengeri ya çiğ olarak tüketiriz ya da haşlar, suyunu sıkar, yağda yumurta ile kavurup yeriz. Bolca tüketiriz. 'Faydalı' diye biliriz. Yediğimiz kök kısmı aşırı yağlıdır.' diye konuştu.

Kenger sökümünde eşine yardım eden Ömer Çetin de dağlardan toplanan otların kendileri için doğal besin kaynağı olduğunu dile getirdi.

- 'Mevsimi gelince mutlaka toplarız'

Bahar aylarında bu bitkilere köylülerin yoğun ilgi gösterdiğini söyleyen Çetin, şunları kaydetti:

'Kenger dağda doğal olarak yetişiyor. Belki yeni nesil fazla bilmeyebilir ama biz mevsimi gelince mutlaka toplarız. Çok fazla talep var fakat toplaması biraz zordur. Biz ancak kendi ihtiyacımız, bir de eşe dosta, akrabalara ikram edecek kadar toplayabiliyoruz. Birçok tanıdığımızın köyle ilgisi kalmamış fakat bildiği için canı istiyor. Ya evlerine gönderiyoruz ya da evimizde misafir edip ikram ediyoruz. Köyümüzden başka şehirlerde ve yurt dışında yaşayan birçok hemşehrimiz var. Birçoğu bu mevsimde izne gelir. Kendileri için kenger toplayıp götürür. Birçok hastalığa faydalı olduğu söyleniyor. Biz elbette 'şuna faydalı, buna faydalı' diyemeyiz. Dersek insanları bilmeden yanıltmış oluruz ama biz faydalı diye tüketiyoruz. En azından doğal olduğunu biliyoruz.'

Çetin, kenger dikeninin yeşil iken kökünün tüketilmesinin yanında tohumlarının da kullanıldığına işaret ederek, 'Olgunlaştığında 1 metreye kadar büyüyebilir. Yeşilken dalları kırılıp, soyularak tüketilir. Ayrıca kuruduktan sonra tohumları toplanır, kahve değirmeninde çekilip kahvesi yapılır. Hoş bir tadı vardır.' dedi.