Antalya’nin daglik ve engebeli araziye sahip yaylalarinda kurduklari obalarda ve çadirlarda yasayan yörükler, özenle besledikleri, her birine isim verdikleri keçilerini sölen havasinda kirkiyor. Kirkim sonrasinda kirmenle çevrilerek ip haline getirilen ve tezgahlarda elle dokunan keçi kili da hediyelik esya, çuval, çanta, hali, kilim ve dekoratif malzemenin yani sira kisin soguktan yazin sicaktan koruyan çadirlarin yapiminda kullaniliyor.
"Keçi kilindan ürünler el emegiyle hazirlanir"
Manavgat ilçesine bagli Gebece Mahallesi’nden Akseki’nin Kakliktas Yaylasina çikan Yörüklerden 69 yasindaki Duran Topaca, her yil mayis ayi sonlarinda yaylalara çiktiklarini, atalarindan kalan kil keçisi yetistirme gelenegini yasatmaya çalistiklarini söyledi.
Topaça, “Burada gelinlerim oglanlarim, torunlarin ve hayvanlarim ile yasiyoruz. Ata meslegi olan hayvancilik meslegini sürdürüyoruz. Yaylaya çiktigimizda Temmuz ayi girince kil kesme zamani gelir. Önce genç keçilerden basliyoruz. Sonra büyüklerinin killarini kesiyoruz. Bu meslegimiz atalarimizdan beri süre geliyor. Yaklasik 15 gün sürüyor. Yilda bir kez bu isi yapiyoruz. Çünkü hayvanlarin biti piresi kalmaz. Daha iyi etlenir" diye konustu.
"Kültürü yasatiyorlar"
Keçi kirkiminin, yörüklerin geleneklerinden sadece bir tanesi olduguna deginen Topaca, “Bu islem keçilerin sagligi için çok önemli. Hayvanlarin et ve süt açisindan verimini de artiriyor. Tiraslanan keçi yaz sicaklarindan en az derecede etkilenerek, yaz mevsimini saglikli geçiriyor. Ailem ve ben bu gelenegi halen sürdürüyoruz. Böylelikle Yörük kültürümüzü de yasatmis oluyoruz. Keçi killari daha sonra çadir, dokuma kilim, çul gibi geleneksel Yörük esyalarinin yapiminda kullaniliyor” ifadelerini kullandi.
Yörüklerden Selli Topaca ise kil kirkma islemini Kirkilan keçi kilinin daha sonra kirmenle egrilip ip haline getirildigini aktaran Topaca, "Bu ipler yine el tezgahlarinda dokunarak iplerden çesitli desenlerde, boyutlarda hali kilim, çuval, heybe yapilir. Çadir bezi olarak da imal edilir. Çadir bezleri uygun ölçülerde kesilip çadir kurulur. Ama keçilerin rahatlamasi için mutlaka killarini kesmeliyiz. Mallarimiz rahatlamasi lazim. Killari kesilince vücudu dinleniyor. Çocuklar gibi seviniyorlar” dedi.
“Kadin erkek hepsi kesiyor”
Selli Topaça, keçi kirkma islemini de söyle anlatti:
"Kil kesme isini kadin erkek, çocuk herkes birlikte yapiyoruz. Bize torunlarimiz bile yardim eder. Bir kisi keçiyi tutuyor, digeri “kirklik” denilen özel makasla keçilerin kilini kirkiyor. Kirkilan killar önce yere dökülüyor ardindan toplanarak, çuvallara dolduruluyor ve kilosu 1-1,5 liradan satiyoruz."
Yörüklerden Ramazan Topaça ise bu mevsimde keçilerin kili mutlaka tiras edilmesinin önemine dikkat çekerek, “Keçinin kilinin kirkilmasi, keçinin vücudunu dinlendirir. Killarin arasindaki bit, kene gibi yabanci haserelerin temizlenmesini saglar. Vücudun örtüsü olan killar yenilenir. Keçinin saglikli ve verimli olmasini saglar. Etlenir ve eti lezzetli olur. Kil kesim isi 10-15 gün devam eder. Eskiden keçilerin kullarini degerlendirirdik. Çuval, çul dokunurdu. Yeni nesil artik bunlari yapmiyor. Alan olursa da kilosunu 1-1,5 liradan satiyoruz” dedi.
(ÖZEL) Yörüklerin Keçi Kirkma Mesaisi Basladi
Antalya’da hava sicakliklarinin yükselmeye baslamasiyla yaylalarda sürülerini bakima alan yörükler, keçilerini kirkarak yaz sicaklarindan korumaya çalisiyor. Hayvanlarin et ve süt verimini artiran kirkma islemi adeta sölen avasinda geçiyor. Renkli kültürleriyle dikkat çeken Toros Daglarindaki Yörükler, geleneklerini yasatmaya devam ediyor.
