SAÜ Kültür ve Kongre Merkezi’nde düzenlenen etkinliğe SAÜ Tarih Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Muhammed Bilal Çelik konuşmacı olarak katıldı.
Doç. Dr. Çelik, Orta Asya’da kurulmuş Türkistan Hanlıklarının, kuruluş ve yıkılış dönemlerinden bahsetti.
Özbekistan topraklarında kurulmuş üç büyük hanlık olduğunu söyleyen Doç. Dr. Çelik, “Buhara, Hive ve Hokand, Özbekistan topraklarında kurulan en büyük hanlıklardır. II. Abdullah Han’ın ölümü üzerine baş gösteren iç çekişmeler ve taht kavgaları Özbek Hanlığının parçalanmasına yol açmıştı. Ardıdan Buhara ve bugünkü Özbekistan dolaylarında hüküm sürmüş Şeybani Hanedanı, Aştarhan Hanedanı ve Mangit Hanedanı olmak üzere üç hanedanın yönettiği Türk hanlığıdır. Son merkez olan Buhara’nın, Rus işgaline uğramasıyla Buhara Hanlığı Rus sömürgesi oldu ve 1920 yılında Sovyet işgaline kadar yarı bağımsız kaldı” dedi.
Doç. Dr. Çelik, “Hive Hanlığı daha çok göçebe yaşayan bir halktı. Şeybani hakimiyeti sonrasında Safevî işgaline uğrayan Harezm bölgesi halkı, Yadigâr Han soyundan İlbars’ın önderliğinde birleşip Hive Hanlığı’nı kurdular. Hive Hanlığı’nın hakim olduğu bölgeleri kültürel ve zirai konuda ilerletmiştir. Hive Hanlığı, 1873 yılında Ruslar tarafından işgal edilip sömürge haline gelmiş, 1920 yılıdan yıkılmıştır” şeklinde konuştu.
Hokand Hanlığının, Cemaatler tarafından darbe yapılarak yönetilen bir Türkistan Hanlığı olduğunu belirten Doç. Dr. Çelik, “Şeybani Han soyundan gelen Şahruh İbn Asur Kui tarafından kurulan Hanlık, daha sonra peygamber soyundan geldiklerini iddia eden ve Hoca denen Seyyidler tarafından idare edilmiştir. Hocalar grubu devlet içinde örgütlenerek yönetimi ele geçirmişlerdir. 15 Temmuz’da yaşadığımız olaya benzer bir olaydır. Hokand Hanlığı 1876’dan itibaren de, tamamen Rus hakimiyetine alınarak ortadan kaldırıldı” diye konuştu.
Etkinliğin sonunda Doç. Dr. Muhammed Bilal Çelik, öğrencelerin sorularını cevapladı.
SAÜ'de Türkistan Hanlıkları Konuşuldu
Sakarya Üniversitesi Öğrenci Konseyi tarafından Türkistan Hanlıkları isimli bir konferans düzenlendi.
