Moleküler biyoloji ve genetik alanında çalışmalarını sürdüren Dr. Alkan, suh bitkisinin üzerinde araştırma yaptıklarını ve gövde kısmının yöre halkı tarafından otlu peynirde kullanıldığını belirterek, “Suh bitkisi otlu peynirde kullanılan bir bitkidir. Daha önce bu bitkiyi kullanarak şeker hastalığından kurtulduğunu iddia edenlerden yola çıkarak bu çalışmayı yapmaya karar verdik. Burada, deney sıçanlarında (STZ) denilen bir kimyasal kullanmak suretiyle pankreastaki beta hücrelerini tahrip etmek suretiyle diyabet oluşturduk. Diyabet oluşturduğumuz deney sıçanlarına suh bitkisinin ekstresini 3 hafta boyunca belli dozlarda uyguladık” dedi.
“Pankreastaki beta hücrelerinin yenilendiğini gördük”
Çalışmanın süresi içerisinde özellikle ikinci ve üçüncü haftalarda sıçanlarda kan glikoz düzeylerinin ciddi derecede düştüğünü anlatan Dr. Alkan, şöyle devam etti:
“Burada ayrıca gözlemlediğimiz bazı davranışlar da vardı. Örneğin diyabet hastalarında görülen çok fazla su içme, çok sık idrara çıkma gibi davranışların da deney sıçanlarında olmadığını gördük. Tamamen sağlıklı sıçanlar gibi davranmaya başladılar. 3. haftada kan şekeri düzeylerinin 100’lere kadar düştüğünü gördük. İlk haftalarda bu değer 500’ün üzerindeydi. Çalışmadan sonra bizler bu deney hayvanlarının haemogram, biyokimya sonuçlarına ve patoloji sonuçlarına baktık. Pankreastaki beta hücrelerinin yenilendiğini gördük. Bu da bizlerin doğru yolda olduğumuzu gösterdi.”
“Umut vadeden bir gelişme”
Çok iddialı sözler etmek için henüz erken olduğunun altını çizen Alkan, “Bunun dışında insülin artışı olduğunu ve haemoglobin A1c, fasting seviyelerinin de sağlıklı sıçanlardaki değerlere yakın olduğunu gördükleri. Bu önemli bir adım yalnız çok iddialı sözler etmek için henüz erken. Bu çalışmanın başka çalışmalarla da desteklenmesi gerekiyor. Bunun ilaç haline getirilmesi için etken maddenin tespit edilmesi gerekiyor. Biz bir adım attık. Bu umut vadeden bir gelişme, ama bundan sonrası diğer bilim insanlarına kalmış” diye konuştu.
“Dünyada her 6 saniyede bir insan diyabetten hayatını kaybediyor”
Şu anda dünyada 415 milyona yakın diyabet hastası bulunduğunu, Türkiye’de bu rakamın 6 milyonun üzerinde olduğuna işaret eden Alkan, şunları kaydetti:
"Hala diyabet (şeker) hastası olduğunun farkında olmayan birçok insan var. Dünya Sağlık Örgütü de alarm vermiş durumda. Aslında birçok ülke diyabet konusunda alarm vermiş durumda. Dünyada her 6 saniyede bir insan diyabetten dolayı hayatını kaybediyor. Bunun yanında diyabet bazı önemli komplikasyonlara da neden oluyor. Böbrek hasarı, görme kaybı ve ayak uzuvlarının kaybedilmesi gibi ayrıca 20 yaş üzerindeki körlüklerde diyabet birinci sebeptir. Bunları düşündüğümüzde, şu anki diyabet hastalarını tatmin edici bir tedavinin olmamasından ötürü bilim adamları da arayış içerisindedirler.”
Kan şekerini düşürücü literatürde birçok çalışma olduğunu aktaran Dr. Alkan, “Ancak bizim için önemli olan kan şekerinin düşürülmesinin yanında insülin salımının da artması, A1c, fasting düzeylerinin de normal sıçanlarla aynı değerlere gelmesi ve en önemlisi de patoloji sonuçlarında bizim tahrip ettiğimiz beta hücrelerinde yenilenme görmemiz oldu” ifadelerini kullandı.
“Suh bitkisinin gövde kısmı otlu peynirde kullanılıyor”
Suh bitkisinin Van’da ve yörede otlu peynirde kullanıldığı için rahat ulaşılabildiğini aktaran Dr. Alkan, “İnsanlar bu bitkiyi yıllardır otlu peynirde tüketiyorlar. Burada ilginç bir detay daha var. O da bizim üzerinde araştırma yaptığımız suh bitkisinin gövde kısmının özellikle peynirde kullanılmasıdır. Aynı zamanda bunu tedavi amaçlı kullanan insanlarımız da var. Biz bunu sadece bilimsel olarak ispatlamaya çalıştık” şeklinde konuştu.
Peynirciler Çarşısı esnafı ise, Van’ın otlu peynirinin içine konulan doğal bitkilerden dolayı şifalı olduğunu belirterek, kullanılan diğer bitkilerin de araştırılmasını istediler.
YYÜ'den Diyabet Hastalarını Umutlandıran Çalışma
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Fen Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümünde doktora yapan Dr. Elif Ebru Alkan, ‘suh’ bitkisi üzerinde yaptığı araştırmada diyabet (şeker) hastalarına umut olacak bir çalışmaya imza attı.
