2011 Nobel Barış Ödülü, Üç Kadın Aktivist Arasında Bölüşüldü

Norveç Nobel Komitesi Başkanı Thorbjørn Jagland, bu yılki Nobel Barış Ödülü’ne Liberya Devlet Başkanı ELLEN JOHNSON-SİRLEAF, iç savaşa karşı kadın hareketi başlatan Liberyalı barış aktivisti LEYMAH ROBERTA GBOWEE ve Yemenli kadın hakları savunucusu, Gazeteci Tawakkul Karman’nın layık görüldüğünü açıkladı.

Üç Afrikalı kadının, özellikle kadın hakları konusundaki şiddet içermeyen mücadeleleri nedeniyle dünyanın en prestijli bu ödülüne layık görüldükleri belirtildi. Ödülün sahiplerini açıklamak için kameraların karşısına geçen Norveç Nobel Komitesi Başkanı Thorbjørn Jagland, “Toplumun her alanda kadınlar da erkekler ile aynı imkânlara sahip olmadıkça, dünyada barışı sağlayamayız.” dedi. Jagland, Nobel Komitesi’nin birçok ülkede hala devam eden baskının üstesinden gelmeleri için bu ödülün kadınlara bir nebze yardımcı olacağı ümidini taşıdığını dile getirdi.

Kısa konuşmasında Ellen Johnson Sirleaf’in (72) Afrika’nın demokratik yolla seçilmiş ilk kadın devlet başkanı olduğunun altını çizen Jagland, Sirleaf’in Liberya’da barışı sağlamak için büyük katkısının olduğunu, ekonomik ve sosyal kalkınmayı teşvik ettiğini ve kadınların konumunun güçlendirilmesinde de büyük emeğinin olduğunu söyledi. Leymah Gbowee’nin (39) Liberya’da uzun süren iç savaşa son vermek için farklı dini ve etnik gruba sahip kadınları örgütlediğini belirten Jagland, bunda büyük başarı elde eden Gbowee’nin kadınların seçimlere katılımını sağlamak için de mücadele verdiğini ve bu mücadelesini savaş sonrasında da devam ettirdiğini kaydetti. Nobel Komitesi Başkanı, TAWAKKUL KARMAN (32) için de, “Arap Baharı öncesi ve sonrasında Yemen’de kadın hakları, demokrasi ve barış mücadelesinde öncü bir rol oynamıştır.” ifadelerini kullandı.

ELLEN JOHNSON-SİRLEAF
Ödülün sahiplerinden 72 yaşındaki Liberya Devlet Başkanı Ellen Johnson-Sirleaf, Afrika’nın demokratik yollarla seçilen ilk kadın Devlet Başkanı. 2005 yılında göreve gelen Johnson-Sirleaf, Harvard Üniversitesi’nden mezun bir ekonomist. 1979 yıllında Maliye Bakanlığı yaptı. 1981 - 1985 yılları arasında Nairobi’de Citibank’ın Afrika başkanlığını yürüttü. Ülkesinde ihtilal yapılınca 1986’da sürgüne gönderildi. Sürgün yıllarında 1992’ye kadar Washington’da Equator Bank’ın başkan yardımcılığını üstlendi. Devlet Başkanlığı adaylığı için 1997 yılında ülkesine döndü, ancak seçimi kaybetti. İhtilal yönetimi devrilince Johnson-Sirleaf tekrar seçim istedi ve 2005 yılında Liberya Başkanı seçildi. Liberya’da önümüzdeki haftalarda yapılacak Devlet Başkanlığı seçimleri öncesinde devlet kaynaklarını kanunsuz bir şekilde seçim kampanyasında kullandığı iddiasıyla muhaliflerin eleştirilerine hedef oluyor.


LEYMAH ROBERTA GBOWEE
Nobel Barış Ödülü’nün diğer ortağı Liberyalı Leymah Roberta Gbowee de, ülkesinde uzun süren iç savaşa son vermek için farklı dini ve etnik gruba sahip kadınları örgütleyen ve kadınların seçimlere katılımı için uğraş veren barış yanlısı bir aktivist. Psikoloji eğitimi aldı. 1995 ila 1996 yılları arasında Sağlık Bakanlığı’nda mülteci danışmanlığı görevinde bulundu. 1998 – 2003 yılları arasında Liberya Lutheran Kilisesi travma programında çalıştı.
2001 - 2005 yıllarında Liberya Barış Örgütü Kadınlar Program Koordinatörü olarak görev yaptı. 2002 yılında Liberya için Kadınlar Barış Hareketi eylemleri düzenledi. Bu eylemler iç savaşın sona ermesinde büyük rol oynadı. Afrika Kadınlar Barış ve Güvenlik Ağı (WIPSEN-Africa) başkanlığı yaptı.

TAWAKKUL KARMAN
Ödülün diğer sahiplerinden Yemenli kadın hakları ve demokrasi eylemcisi Tawakkul Karman, 2005 yılında kurduğu "Zincirsiz Kadın Gazeteciler (WJWC) " adlı sivil toplum örgütünün başkanlığını yürütüyor. 2007 ila 2010 yılları arasında Sana’daki Özgürlük Meydanı’nda düzenli olarak protesto ve oturma eylemleri organize eden Karman, Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih karşıtı gösterilerde de öne çıkan isimlerden biri. Bu yılın Ocak ayında Devlet Başkanı Salih ve onun hükümetine karşı yaptığı bir yürüyüşün akabinde tutuklanmış ancak bir süre sonra serbest bırakılmıştı. Serbest bırakılır bırakılmaz 29 Ocak’ta “ Öfke Günü” ismini verdiği bir protesto organize etmiş ve bu protesto Tunus Baharı’nın başlangıcı olmuştu.

241 ADAY GÖSTERİLDİ
Bu yıl, adını dinamitin mucidi İsveçli sanayici Alfred Nobel’den alan Nobel Barış Ödülü’ne 188’i şahıs ve 53’ü kurum olmak üzere toplam 241 aday gösterildi. Aralarında Wikileaks gibi örgütlerin de bulunduğu adaylar arasında sosyal medyayı kullanarak Arap Baharı’nı tetikleyen Mısırlı Abdel Fattah ve Tunuslu Lina Ben Mhenn’in isimleri de güçlü adaylar arasında geçiyordu. İnsan hakları aktivisti Afganistanlı Sima Samar, Küba rejimini eleştiren Oswaldo Paya Sardinas ve şiddetsiz mücadele eksenli çalışmaları olan Amerikalı Profesör Gene Sharp da adaylar arasında öne çıkmıştı.
Adaylar, dünyanın dört bir yanındaki milletvekilleri, üniversite profesörleri, Nobel komitesi adayları ve ödülü geçmişte kazanan insanlar tarafından belirleniyor. Nobel Barış Ödülü’nü kazanan isim ise Norveç Parlamentosu’ndan seçilen beş kişi tarafından belirleniyor.
10 milyon İsveç Kronu para ödülü eşit olarak paylaşılacak

Nobel Barış Ödülü’nü kazanan Afrikalı üç kadın aktivist; Ellen Johnson-Sirleaf, Leymah Gbowee ve Tawakkul Karman'ın 10 milyon İsveç Kronu (2,7 milyon lira) para ödülünü eşit olarak paylaşacakları bildirildi. Alfred Nobel'in 30 Aralık 1896'da açıklanan vasiyetine göre, sadece barış ödülünü veren Norveç Parlamentosu Barış Komitesi, kazananlara 18 ayar altın madalya ile Nobel diploması ve 10 milyon İsveç Kronu tutarındaki ödülü, 10 Aralık tarihinde Oslo’da takdim edecek. Nobel ödülleri, Alfred Nobel'in 10 Aralık 1896'daki ölümünün yıldönümlerinde veriliyor.

Nobel Barış Ödülü'ne geçtiğimiz yıl Çinli insan hakları savunucusu Liu Xiaobo layık görülmüş, komitenin bu kararına Çin hükümeti büyük tepki göstermişti.

Nobel Barış ödüllerinin 1990'dan sonraki sahipleri şöyle oldu:
-1990 Mikhail Gorbaçov (Rusya)
-1991 Aung San Suu Kyi (Burma)
-1992 Rigoberta Mench; Tum (Guatemala)
-1993 Frederik Willem de Klerk (Güney Afrika)
-1993 Nelson Mandela (Güney Afrika)
-1994 Jasir Mohammed Arafat (Filistin), Şimon Peres, İzak Rabin (İsrail)
-1995 Joseph Rotblat (İngiltere)
-1996 Carlos Filipe Ximenes Belo (Doğu Timor)
-1996 José Ramos-Horta (Doğu Timor)
-1997 Jody Williams (ABD)-1997 Kara Mayınlarına karşı Uluslarararası Mücadele
-1998 John Hume (İngiltere)-1998 David Trimble (İngiltere)
-1999 Uluslararası Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü
-2000 Kim Dae Jung (Güney Kore)
-2001 Birleşmiş Milletler, Kofi Annan
-2002 Eski ABD Başkanı Jimmy Carter
-2003 Şirin Ebadi (İran)
-2004 Wangari Maathai (Kenya)
-2005 Muhammed El Baradei (Mısır)
-2006 Muhammed Yunus (Bangladeş)
-2007 Al Gore (ABD) ve Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli
-2008 Martti Ahtisaari (Finlandiya)
-2009 Barack Obama (ABD)
-2010 Liu Xiaobo (Çin)