İl Sağlık Müdürü Dr. Ahmet Öksüzkaya Açıklaması

“Dini bayramlarımız aile ziyaretlerinin sık yapıldığı, sevenlerin görüşme fırsatı bulduğu özel günlerdir. Özellikle Kurban Bayramında gerek bu ziyaretlerdeki ikramlar gerekse kurban etinin birlikte tüketilmesi amacıyla kurulan kalabalık güzel sofralar beslenme alışkanlıklarımızı değiştirmektedir. Kurban bayramı süresince fazla miktarda tüketilen kırmızı et, şeker, çikolata, hamur işleri ve şerbetli tatlılar zaman zaman bazı sağlık sorunlarına yol açabilmektedir” ifadesinde bulunan Dr. Öksüzkaya, “Sağlıklı bir kurban bayramı geçirmenin ilk şartı veteriner kontrolünden geçirilmiş sağlıklı kurbanlık almaktır. Aksi takdirde hayvanlardan insana geçen tenya, şarbon, tüberküloz, salmonella gibi hastalıklara maruz kalınabilir. Bu hastalıkların bulaşmasında etlerin uygun koşullarda kesilmesi, doğru pişirilmesi ve uygun ortamlarda bekletilmesi de önemlidir” dedi.

Dr. Öksüzkaya vatandaşlara şu uyarılarda bulundu:
“Kurban bayramında meydana gelen en önemli değişiklik kırmızı et tüketiminin artmasıdır. Bunun yanı sıra şeker ve şekerli besinleri de aşırı tüketmek mide, kalp ve barsak sisteminde çeşitli rahatsızlıklara ve kilo alımına yol açmaktadır. Bu sebeple özellikle bu dönemde kalp-damar hastaları, diyabet hastaları, hipertansiyon hastaları ve böbrek hastaları gibi kronik hastalığa sahip olan bireylerin tükettikleri besinin çeşidine ve miktarına daha çok dikkat etmeleri gerekmektedir.

SAĞLIKLI BİR KURBAN BAYRAMI İÇİN ÖNERİLER
Güne mutlaka hafif ve her grup besin öğesini içeren bir kahvaltı öğünü ile başlayın.

Masada peynir çeşitleri, bol salatalık, domates gibi söğüş sebzeler, süt, haşlanmış yumurta veya yağsız sebzeli omlet, kepek, çavdar veya tahıllı ekmek tercih edilmelidir. Ağır, kızartılmış hamur işleri, yağlı pastane ürünleri, bal, kaymak, sucuk ve salamlı omletlerin yer aldığı kahvaltı sofralarından uzak durulmalı
Bayram günlerinin vazgeçilmezi tatlı ve çikolatadan mümkün olduğunca uzak durun.

Kan şekerinde ani artışlara ve yağ depolanmasında hızlanmalara neden olan tatlı ve şekerlemeler kronik hastalığı özellikle şeker hastalığı olanlar ve kilo kontrolü yapanlar için çok risklidir. Misafirlere meyve veya sütlü tatlılar, vitamin, mineralden zengin olan ve posa içeriği yüksek olan kuru meyveler, ceviz, fındık gibi kuruyemişler çikolataya ve şekere alternatif olarak ikram edilebilir. Evimize gelen ziyaretçilere fazla ısrarcı olmamalıyız. Ayrıca tüketeceğiniz 3 ana öğünün yanı sıra yapacağınız küçük ara öğünler gideceğiniz misafirliklerde fazla tatlı tüketiminizi önlemeye yardımcı olacaktır.

Bayram boyunca artacak olan et tüketimiyle birlikte sebze tüketiminin de artırılması gereklidir. Ana öğünlerde etin yanı sıra tüketeceğimiz salata ve sebze yemekleri C vitamini içeriği sayesinde ette bulunan demirin emilimini kolaylaştıracak, yeterli posa alımı sağlayacak ve vitamin-mineral eksikliklerini önleyecektir.

Kurban Bayramı boyunca kırmızı et tüketim miktarı ve sıklığı artar. Sağlıklı ve yeterli-dengeli beslenme ilkelerinden biri de vücudumuz gereksinmesi kadar protein alımıdır. Protein alımı kişinin ağırlığına, sağlığına ve fiziksel aktivite durumuna göre değişmektedir. Hayvansal kaynaklı proteinlerin büyük kısmını etler oluşturur ancak hayvansal kaynaklı proteinlerin doymuş yağ ve kolesterol içeriklerinin fazla olduğundan bu besinlerin kontrollü tüketilmesi gerekmektedir. Kişiye göre değişmekle beraber ortalama günde 100-150 gr yağsız dana eti, tavuk, balık, hindi eti tüketilebilir. Etler proteinlerin en önemli kaynaklarıdır. İyi kalite proteinin yanı sıra yağ, vitamin ve mineral içerirler. Ayrıca tüm et ürünleri yüksek miktarda demir içerir. Ancak C ve E vitaminini içermezler. Bu nedenle etlerin sebzelerle birlikte pişirilmesi veya etlerin yanında sebzelerin de tüketilmesi hem demir emilimini artıracak hem de sağlıklı beslenme için gereklidir. Özellikle şişmanlık, kalp-damar hastalığı, diyabet, hipertansiyon, mide rahatsızlığı vb. sağlık problemi olan bireyler ve yaşlılar beslenmelerine dikkat etmelidir. Kırmızı et, tatlı ve hamur işleri tüketiminin artması; buna karşılık sebze, meyve ve kuru baklagil tüketiminin azalması sıkıntıyı daha da artırır. Özellikle yağlı etler doymuş yağı fazla miktarda içerdiklerinden az yağlı olanları tercih etmelidir. Kurbanlık hayvanların iç organları (sakatat) kolesterol ve yağ miktarları fazla olduğu için tüketiminde dikkatli olunmalıdır.

Etin lezzeti, kıvamı, kokusunun, vitamin-mineral içeriği ve tamamen pişirme yöntemiyle ilgilidir. Etleri ızgara, sebzelerle birlikte tencerede, haşlama ya da mangalda (etler mangal ateşinden en az 15 cm yukarda olacak) yapabilirsiniz. Kızartma, kavurma gibi pişme yöntemlerinde çok uzun süre yüksek ısıyla temas etmesiyle etteki kanserojen öğelerin oluşumuna neden olmaktadır. Ayrıca mangalda pişirme sırasında etin dış kısmı hızlı şekilde pişmekte proteinler katılaşmakta ve etin iç kısmı çiğ kalmaktadır. Etlerin az pişmiş veya çiğ tüketilmesi etin kalitesini düşüreceği gibi, besin zehirlenmelerine de neden olabilir. Bu yüzden orta, kor ateşte ve uzun sürede pişmesi gerekir.

Et ile yapılan yemeklere ise ayrıca yağ eklenmemelidir.

Özellikle kuyruk yağı iç yağı, tereyağı gibi yağların kullanımından kaçınılmalıdır.

Kurbanda kesilen etlerin kesinlikle hemen pişirilerek yenmemesi gerekir. Taze kesilmiş etin sindirimi zordur. Hazımsızlık yapabilir ve pişmesi zordur. Kurban bayramında yapılan yanlış alışkanlıkların başında kurban etlerinin kesildikten hemen sonra hatta sabah kahvaltısında tüketilmesi gelir. Hayvanlardaki mikroorganizmalar kesimden sonra 24 saat içinde ölür ve hayvan ilk kesildiğinde ölüm sertliği olarak adlandırdığımız sertlikte olur. Özellikle mide ve barsak rahatsızlıkları olan kişilerin dikkat etmesi gereken bir konu da bu dur.

Diyabetliler, kalp hastaları, yüksek tansiyonu olanlar ve özel beslenme tedavisi uygulayanlar bireyler bu tedavilerini bozmamalı; beslenme programlarını bayramda da sürdürmelidirler.

Sağlıklı yaşamın en temel kurallarından biri olan fiziksel aktivitenin arttırılmasına bayram boyunca a dikkat edilmeli, günlük tempolu yürüyüşlere devam edilmelidir.

Kurban Etinin Saklanması da sağlık açısından çok önemlidir. Öncelikle ölüm sertliği için 24 saat beklenmesi gerekir. Uzun süreli saklamak için; etler birer kullanımlık olacak şekilde küçük parçalara ayrılarak, buzdolabı poşetine veya saklama kaplarına konarak buzdolabının buzluk kısmında (-2 derecede 3-7 gün, -18/-20 derecede küçük parçalar 3 ay, büyük parçalar 8 aya kadar) saklanabilir. Etler çözdürüldükten hemen sonra pişirilmeli ve tekrar dondurulmamalıdır. Diğer bir önemli husus ise etler kesinlikle derin dondurucu veya buzluktan çıkarıldıktan sonra oda sıcaklığında ya da sıcak su içerisinde çözdürülmemeli, buzdolabında çözülmesi sağlanmalıdır.

Ayrıca hayvan kesiminde dikkatli olunmaması halinde el, kol veya vücudun herhangi bir yerinde meydana gelebilecek bazı bıçak ve kesici alet kesileri ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. Bu durumlarda geri dönüşü olmayan bazı uzuv kayıpları bile mümkün olabilmektedir. Özellikle de atardamar kesilerine bağlı kanamalar, fışkırır tarzda ve çok şiddetli olabilmektedir. Üzerine bası uygulansa da kanamayı durdurmak mümkün olmayabilir. Mutlaka hastane bakımı belki de cerrahi müdahale gerekebilir. Bu sebeple hayvan kesimi ve parçalanması sırasında son derece dikkatli olunmalı, sonradan geri dönüşü olmayan sonuçlara sebebiyet vermemek için işin uzmanından yardım alınması daha sağlıklı bir yol olacaktır. Bayram boyunca tüm Acil Servislerimiz ve 112 Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonlarımız kesintisiz hizmet vermeye devam edecektir.”