'İmkansız İşleri Başaran' Herakles'in Yeri Hazır

AYŞE YILDIZ - Verilen 12 imkansız işi başaran mitolojik kahraman yarı tanrı Herakles'in hikayesinin anlatıldığı, iadesi konusunda İsviçre ile anlaşmaya varılan lahdin sergileneceği Antalya Müzesi'nde hazırlıklar tamamlandı.

Eserin konulacağı özel bir podyumun yapıldığı müzeye 'Herakles Lahdi yurduna dönüyor' başlıklı, tarihçe ve iade sürecinin anlatıldığı rolaplar yerleştirildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığının girişimleri sonucunda Herakles Lahdi'nin İsviçre'den iadesi konusunda anlaşmaya varılmasının ardından, Antalya Müze Müdürlüğünde çalışma yapıldı. 1960'lı yıllarda Perge'den götürülen, Roma dönemine ait eser için Antalya Müzesi'nde özel bir bölüm oluşturuldu.

'Herakles Lahdi yurduna dönüyor' başlıklı, eserin tarihçesinin ve iadeye kadar geçen sürecin anlatıldığı rolaplar, müzenin girişine ve eserin konulacağı bölüme konuldu. 235 santimetre boyunda, 112 santimetre genişliğinde ve 3 ton ağırlığındaki eserin konulacağı özel bir podyum yapıldı.

-'Asıl önemli olan eserin vatanına dönmesidir'

Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nevzat Çevik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Perge atölyesinin işçiliklerini yansıtan Herakles Lahdi'nin kıymetli bir eser olduğunu söyledi.

Lahdin, mitolojik karakter Herakles'in 12 imkansız işini anlattığını vurgulayan Çevik, şunları kaydetti:

'Asıl önemli olan eserin vatanına dönmesidir çünkü eski eserler doğduğu yere aittir. Doğduğu yerden başka yere gittikleri andan itibaren oralarda öksüz kalırlar. Onun için bir an önce evlerine dönmesi ve kendi kimliklerine, ailelerine kavuşması esas arzumuzdur. Bu bütün dünyadaki eserler için geçerlidir, ister bizde ister başka ülkede olsun çünkü bir eser doğduğu topraklardan koparıldığında kimliğini yitiriyor, başka yerde sadece bir objeye dönüşüyor ama evine döndüğü zaman hikayenin güçlü bir parçası oluyor.'

Anadolu'ya ait illegal yollarla yurt dışına çıkarılan bir eserin tekrar getirilmesinin heyecan verici olduğunu ifade eden Çevik, 'Herakles, başka eserlerin gelmesi konusunda umut verdiği için de önemli. Farklı ülkelerde ünlü, önemli çok sayıda eser var. Bırakın küçük objeleri, büyük eserler, binalar bile var.' dedi.

Anadolu'da İngilizler, Almanlar, Fransızlar, Avusturyalılar başta olmak üzere birçok ülkenin o zamanki Osmanlı topraklarından bu eserleri keşfedip, evlerine, müzelerine taşıdığını kaydeden Çevik, çok önemli müzelerin Anadolu eserleriyle dolu olduğunu anlattı.

Çevik, Osmanlı'nın zayıf döneminden yararlanan birçok kişinin tarihi eserleri kaçırdığını, kimi eserin çalındığını, kimisinin de uydurularak götürüldüğünü belirtti. On binlerce küçük objenin de kaçırıldığını dile getiren Çevik, 'Ama bunun mücadelesi verilmelidir. Bize ait ne varsa peşine düşüp getirilmelidir.' diye konuştu.

Mitolojik kahraman yarı tanrı Herakles'e başarmasın diye 12 imkansız iş verildiğini ancak 12'sini de başardığını belirten Çevik, Herakles'in bu hikayesinin anlatıldığı lahdin birinci sınıf işçilikte yapılan önemli bir eser olduğunu vurguladı.

Yarım yüzyıl sonra lahdin yurduna, evine döneceğini anımsatan Çevik, 'Herkes bilmeli ki biz bunlara sahip çıkıyoruz, kaçırılanların peşindeyiz. Herakles 12 imkansız işi başardı. Yeniden yurduna getirilecek olmasıyla 13'üncü iş de başarıldı.' değerlendirmesinde bulundu.

- 'Prof. Dr. Waelkens 70 sayfalık rapor yazdı'

Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Havva Işık İşkan da lahdin geri getirilecek olmasından Türk arkeologlar olarak büyük mutluluk duyduklarını bildirdi. Kültür ve Turizm Bakanlığının yurt dışına kaçırılan eserlerin getirilmesi için çaba gösterdiğini anlatan İşkan, lahdin kalitesi ve tarihi açısından önem arz ettiğini dile getirdi.

Lahdin yapıldığı döneme göre en pahalı sanat ürünlerinden olduğuna dikkati çeken İşkan, şöyle dedi:

'Çok uzun süreden sonra nihayet Herakles Lahdi yurduna, ait olduğu topraklara dönüyor. Bu lahdin Türkiye'ye geri kazandırılması için uzun süredir mücadele sürüyordu. Burdur'un Ağlasun ilçesinde bulunan Sagalassos Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Marc Waelkens, 70 sayfalık rapor yazdı bu eserle ilgili İsviçre'ye. Waelkens'in katkısı büyük. Eserin Perge'ye ait olduğunu bilimsel boyutlarıyla ortaya koydu. Lahit, 60'lı yıllarda Perge'den kaçak kazılarda çıkarılıp, kaçırılmış. Perge'den bugüne kadar çok fazla eser kaçırılmış.'

Tarihi eser kaçakçılarını ve kaçak kazı yapanları lanetleyen İşkan, ülkenin kültür varlıklarının talan edilerek, yurt dışındaki ülkelere gönderildiğini dile getirdi.

İşkan, Türkiye'ye getirilecek lahdin buz dağının görünen yüzü olduğunu vurgulayarak, 'Yurt dışında özel koleksiyonlar başta olmak üzere çok fazla eser olduğundan endişe duyuyorum. Gönül ister ki Bakanlığımızın başlattığı bu yol ilerlesin ve bütün eserlerimizi geri alalım. Tarihi eser kaçakçılarına engel olup, bütün ören yerlerindeki güvenliğin daha da artırılması gerekiyor. Çok önemli bir lahit gurubuna ait bu eserin kendi topraklarına dönüyor olması önemli.' diye konuştu.