Nüfus Hizmetleri Kanunu Tasarısı Genel Kurulda

Nüfus Hizmetleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısının 20 maddeden oluşan birinci bölümü TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

Tasarının kabul edilen maddelerine göre, Nüfus Hizmetleri Kanunu'nda bulunan tanımlara, "Veri Paylaşımı Kurulu" ve "yetkili idare" tanımları ekleniyor.

Elektronik ortamda tutulan aile kütüklerinde kişiye ait tek bir kayıt tutulacak, kişi ve olay kayıtları, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ile ilişkilendirilecek. Bu konuda İçişleri Bakanlığı yetkili olacak.

Aile kütüklerinde yer alacak bilgilere velayete ve vesayete ilişkin bilgiler ilave edilecek. Velayet ve vesayeti gerektiren hallere ilişkin bilgiler sadece elektronik ortamda tutulacak.

Uluslararası Koruma ve Yabancılar Kanunu kapsamındaki yabancılara kimlik numarası vermeye ve yabancılar kütüğüne kaydetmeye İçişleri Bakanlığı yetkili olacak ancak diplomatik misyon mensupları bu hükmün kapsamı dışında olacak.

Yabancıların Türkiye'de meydana gelen nüfus olaylarına ilişkin olarak nüfus müdürlüklerine yapılan başvurular üzerine ilgili olay formları düzenlenecek ve bir örneği kendilerine verilecek. Bu formlar özel dosyada saklanacak.

Sağ olarak dünyaya gelen her çocuğun, doğumdan itibaren Türkiye'de 30 gün içinde nüfus müdürlüğüne, yurt dışında ise 60 gün içinde dış temsilciliğe bildirilmesi zorunlu olacak. Doğum bildirimleri, doğumu gerçekleştiren sağlık kuruluşlarına da yapılabilecek.

Sağlık kuruluşları ve sağlık kuruluşları dışında sağlık personeli nezaretinde gerçekleşen doğumlar, ilgili sağlık birimince bulunulan yer nüfus müdürlüğüne 5 iş günü içinde bildirilecek.

Bildirimde doğumun sağlık kuruluşunda veya sağlık personeli nezaretinde olduğunu ispatlayan rapor veya resmi belge ve doğum tescil isteğini belirten form dilekçe yer alacak. Sağlık personeli nezaretinde gerçekleşmeyen doğum bildirimi, gebelik sırasında anneyi takip eden tabip ya da sağlık mesleği mensubunca düzenlenecek rapor veya belge ile yapılacak.

- Doğum bildirimi sözlü beyanla da yapılacak

Sağlık personelinin takibi dışında doğan çocukların doğum bildirimi nüfus müdürlüklerine sözlü beyanla yapılacak. Beyanın teyidi amacıyla mülki idare amirinin emriyle, aile hekimlerinin aracılığıyla araştırma yaptırılacak. Doğum bildirimi, veli, vasi, kayyım, bunların bulunmaması halinde çocuğun büyük ana, büyük baba veya ergin kardeşleri ya da çocuğu yanında bulunduranlar tarafından yapılacak.

Çocuğa konulan isim, 3 adı geçmemek üzere ve kısaltma yapılmadan yazılacak.

Yurt dışındaki doğum bildirimleri, yabancı makamlardan alınan resmi belge veya raporun dış temsilciliğe verilmesi ile yapılacak. Doğum bildiriminin dış temsilciliğe bizzat yapılamaması halinde, yabancı makamlardan alınan resmi belge veya rapor ile çocuğa konulan adın belirtildiği dilekçenin, ana ve babanın kimlik bilgilerini gösteren belgelerle dış temsilciliğe gönderilmesi suretiyle de yapılabilecek.

Ölü doğan çocuklar aile kütüğüne yazılmayacak. Bir doğumda birden ziyade doğan çocuklar doğuş sırasıyla yazılacak.

- İl ve ilçe müftüleri de evlendirebilecek

Tasarıyla, İçişleri Bakanlığının, evlendirme memurluğu yetkisi ve görevi verebileceği kurumlar arasına il ve ilçe müftülükleri de ekleniyor.

Tanınan veya babalığa hükümle soybağı kurulan çocuklar, babalarının hanesine baba adı ve soyadı ile nakledilecek.

Merkezi veri tabanında yer alan kayıtlara göre, uzun süre işlem görmeyen ve yaşı itibarıyla ölü olması muhtemel kişiler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce tespit edilecek. Tespit edilen kayıtların araştırılması, mülki idare amirinin emriyle kolluk kuvvetlerine yaptırılacak. Araştırma sonucu ölü oldukları belirlenenlerin ölümleri tescil edilecek.

Haklı sebeplerin bulunması halinde, aynı konuya ilişkin düzeltme yapılması hakimden istenebilecek. Nüfus müdürlüğü, ad değişikliği halinde, bu kişinin çocuklarının baba veya ana adına ilişkin kaydı, soyadı değişikliğinde ise eşin ve ergin olmayan çocukların soyadını da düzeltecek.

Kişiler, kendileri ve alt ya da üst soylarına ait nüfus kayıt örneklerini, kendileri ve ergin olmayan çocuklarının ise yerleşim yeri belgelerini, güvenli kimlik doğrulama araçlarını kullanarak e-devlet kapısı üzerinden sorgulayabilecek, sonucu fiziki veya elektronik ortamda mercisine verebilecek. E-devlet kapısı üzerinden alınan belgeler, nüfus müdürlüklerinden alınmış diğer belgeler gibi aynı hukuki değere sahip olacak.

İçişleri Bakanlığı, merkezi veri tabanında tutulan verileri kanunda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde kurumlarla; kimlik verilerini, kamu hizmeti sunan tüzel kişiler, Sigortacılık Kanunu kapsamında faaliyette bulunan sigorta ve emeklilik şirketleri, bankalar, risk merkezi ve bilgi paylaşımı amacıyla kurulmuş şirketler, Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki finasman şirketleri; yerleşim yeri ve diğer adres bilgilerini ise İçişleri Bakanlığınca belirlenen adrese dayalı kamu hizmeti sunan kuruluşlar, sigorta ve emeklilik şirketleri, bankalar, bilgi paylaşımı amacıyla kurulmuş şirketler, Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki finasman şirketleri ile paylaşabilecek.

Veri paylaşımından yararlanacakları belirlemeye, paylaşımın kapsamına ve hangi yöntemle yapılacağına karar vermek üzere Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Veri Paylaşımı Kurulu oluşturulacak.

Paylaşımda bulunulabilinecek kurum, kuruluş ve tüzel kişilikler kendi iş ve işlemlerine esas olmak üzere sadece ilgili kişilerin bilgilerini alabilecek. Ve bu bilgileri tanımlanmış hizmetlerin yerine getirilmesi dışında başka hiçbir amaçla kullanamayacak; ilgilisi dışında kimseye veremeyecek. Sistemin bütün aşamalarında görev yapan yetkililer de bu kurallara uymakla yükümlü olacak. Bu yükümlülük, kamu görevlilerinin görevlerinden ayrılmalarından sonra da devam edecek. Bu hükümlere aykırı davrananlar hakkında Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine göre işlem yapılacak.

Paylaşımda bulunulabilinecek kurum, kuruluş ve tüzel kişilikler, Kimlik Paylaşımı Sistemi'nden alabilecekleri verileri çevrimdışı olarak talep edemeyecek.

Ancak kamusal hizmetin planlanması ve yürütülmesinde zorunlu bir ihtiyaç olduğunun tespit edilmesi, kullanım amacı ve yasal dayanağının belirtilmesi halinde ihtiyaç ile orantılı olarak veri talepleri asgari düzeyde çevrimdışı karşılanabilecek.

Genel Müdürlük, kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini; erişilmesini önlemek ve muhafazasını sağlamak amacıyla uygun güvenlik tedbirlerini alacak ve veri talebinde bulunan kurum ve kamu hizmeti sunan tüzel kişilerin de bu tedbirleri almasını takip edecek.

Genel Müdürlükten alınan bilgilerin iş ve işlemlerde kullanılmasının hukuki sonuçları bilgiyi alan kurum ve tüzel kişiliğinin sorumluluğunda olacak.

Kimlik Paylaşımı Sistemi üzerinden nüfus kayıt örneği, yerleşim yeri belgesi ve kimlik kartı örneğine erişebilen kurum ve tüzel kişiler bu belgeleri ilgilisinden ve nüfus müdürlüğünden istemeksizin Kimlik Paylaşımı Sistemi'nden temin edecek.

- Adres bildirimi 20 iş günü içinde yapılacak

Diğer adres, faydalanılan kamu hizmetleriyle sınırlı olmak üzere adrese dayalı olarak yürütülen iş ve işlemlerde, yerleşim yeri adresi gibi aynı hukuki değere sahip olacak. Kurumlar yürütecekleri iş ve işlemlerde yerleşim yeri adresi gibi diğer adres bilgilerini de esas alacak.

Adres bildiriminde kişilerin yazılı beyanı esas alınacak. Bildirim şahsen veya güvenli elektronik imza ile yapılacak. Adres bildirimi, nüfus müdürlüklerine veya dış temsilciliklere yapılacak. Adres bildiriminin, 20 iş günü içinde yapılması zorunlu olacak.

Yetkili idareler adres oluşumuna dayanak teşkil eden yapı belgelerini, belgelerin oluşturulması ile eş zamanlı olarak ulusal adres veri tabanına işlemekle yükümlü olacak.

Kuruluşlarca, adres değişikliği beyan formları elektronik ortamda Genel Müdürlüğe veya kağıt ortamında en geç 10 iş günü içinde kuruluşun bulunduğu yerin nüfus müdürlüğüne gönderilecek. Kontrol edilmek üzere muhtarlara gönderilen adres değişikliği bildirim listeleri, uygulamadan kaldırılıyor.

Nüfus idarelerindeki işlemlere esas olmak üzere üçüncü kişilerin beyanda bulunabilmeleri ancak vekaletname ibrazı ile mümkün olacak.

Nüfus yazımlarından önce ölenler aile kütüklerine tescil edilmeyecek. Ancak yersel yazımdan önce ölen kişiye ait kimlik ile ölüme ilişkin belge ibrazı halinde kişinin kanuni mirasçılarının kaydına açıklama yapılacak.

Beyan edilen bildirimde şüphe duyulması halinde, nüfus olaylarında olduğu gibi adrese yönelik bildirimlerde de mülki idare amirinin emri ile kolluk kuvvetlerine araştırma yaptırılabilecek.

- Görüşmelerden

Öte yandan görüşmeler sırasında söz alan HDP Grup Başkanvekili Filiz Kerestecioğlu, tasarının 5. maddesinde doğumlara ilişkin sözlü bildirimle ilgili ayrıntılı açıklama talebinde bulundu.

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da tasarının kanunlaşması halinde bu düzenlemeye ilişkin hazırlanacak yönetmelikle; doğum kayıtlarının beyan esasıyla düzenlenmesi halinde mülki idare amirlerinin bu bilgileri teyit etmesinin, zorunlu hale getirileceğini anlattı.

Tasarının birinci bölümündeki maddelerin kabul edilmesinin ardından Meclis Başkanvekili Ahmet Aydın, birleşime ara verdi. Aranın ardından komisyonun yerine oturmaması üzerine Aydın, birleşimi saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.